“Het is zó belangrijk dat we snel iets vinden dat hiv geneest”

Professor Theo Geijtenbeek houdt zich al twintig jaar bezig met hiv. De onderzoeker, die is opgeleid tot chemicus, is inmiddels hoofd van de afdeling Experimentele Immunologie in het AMC. Wat motiveert deze hiv-onderzoeker en hoe ziet zijn werkdag eruit? We vroegen het hem. 

Theo Geijtenbeek woont sinds een jaar met zijn vriendin en twee kinderen in het centrum van Amsterdam. Hij neemt de fiets om bij het Academisch Medisch Centrum (AMC) te komen. "Sinds we in het centrum wonen, eten we vaker buiten de deur. Ik moest wel meer gaan bewegen, anders groei ik dicht. Daarom ga ik nu met de fiets. Ik begin ’s ochtends tussen acht  en half negen, meestal met het lezen van mijn e-mails."

Theo Geijtenbeek met collega-onderzoekers

Binnen de onderzoeksgroep van Theo worden de cellen van het afweersysteem onderzocht. Zeven onderzoekers doen onderzoek naar de invloed die hiv heeft op het immuunsysteem. Als afdelingshoofd heeft hij veel werkbesprekingen met de onderzoekers. "Drie keer per maand is er een grote werkbespreking, die we gekscherend de marathonsessie noemen. Dan presenteert iedereen zijn resultaten van de afgelopen week, en dan wil het nog weleens uitlopen. Met elkaar bedenken we hoe we het onderzoek verder kunnen helpen. Waarom gebeurt met een cel wat er gebeurt? Welke vervolgstappen zijn nodig? Samen maken we het onderzoek beter. En dat is meteen ook het leuke aan onderzoek doen. Onderzoek duurt lang, maar je doet niet steeds dezelfde proef. Je werkt van resultaat naar resultaat."

Een belangrijke ontdekking

En resultaten zijn er. Afgelopen jaar deed Carla Ribeiro, lid van de onderzoeksgroep, een belangrijke ontdekking. Theo: "Sommige mensen zijn vatbaarder voor hiv dan anderen. Hoe dat precies komt, weten we niet. Wel ontdekten we een paar jaar geleden dat bepaalde cellen een belangrijke rol spelen als poortwachters die hiv tegenhouden. Deze cellen, de zogenoemde Langerhanscellen, zitten onder andere in het slijmvlies van de vagina en voorkomen dat hiv het lichaam verder binnendringt. Dit jaar ontdekten we hoe ze dat doen. We zagen dat een eiwit in die cellen hiv als het ware door een biologische versnipperaar haalt en het virus zo vernietigt. Dat was een enorme doorbraak in ons onderzoek. Het feit dat je zo lang met één cel bezig bent en dan ontdekt dat het een eiwit is dat hiv stopt, is supercool. Zeker omdat uit eerdere onderzoeken bleek dat dit eiwit in andere cellen niet tegen hiv is opgewassen."

"Door genetische verschillen tussen mensen en bijvoorbeeld de aanwezigheid van soa’s zijn de poortwachtercellen helaas niet altijd in staat het virus te vernietigen. Dat verklaart waarom de een wel geïnfecteerd raakt en de ander niet. Met steun van Aidsfonds bekijken we op dit moment hoe het kan dat de Langerhanscellen soms hun poortwachtersfunctie verliezen. Wat gebeurt er precies waardoor hiv zich verder in het lichaam verspreidt? Als we dat weten, kunnen we op zoek naar een manier om te voorkomen dat hiv het lichaam binnendringt."

Theo Geijtenbeek in zijn laboratoriumNa de werkbespreking is het tijd voor de lunch. "Ik probeer regelmatig mee te lunchen met de onderzoeksgroep. De onderzoekers werken in verschillende laboratoria, waaronder het speciale hiv-lab. Voor ons onderzoek werken we met genetisch gemodificeerde virussen en dan zijn extra veiligheidsmaatregelen noodzakelijk. Als je weet wat je doet, is het veilig om ermee te werken, de mensen zijn bovendien goed getraind. Maar je wilt niet dat deze virussen zich gaan verspreiden. Daar moet je dus voorzichtig mee omgaan."

 

"Hiv is een slim virus"

’s Middags maakt Theo tijd om manuscripten voor wetenschappelijke artikelen te lezen en projectvoorstellen te bekijken. Hij heeft ook regelmatig overleg met de hiv-behandelaren uit het AMC. "Steeds meer proberen we met ons onderzoek direct bij te dragen aan de behandeling van mensen met hiv. Voor hen is het zó belangrijk dat we snel iets vinden dat hiv geneest. Zij willen hiv zo snel mogelijk uit hun lichaam hebben. Dat merkten we ook toen we de versnipperaar hadden ontdekt. Verschillende patiënten hadden aan hun arts gevraagd of ze dat eiwit konden krijgen. Helaas zijn we nog niet zo ver. Hiv is nog altijd een heel relevant probleem, waar miljoenen mensen mee te maken hebben. De onderzoekers uit mijn team willen dat aanpakken. Maar hiv is een slim virus. Het kent het immuunsysteem beter dan wij. Toch denk ik dat we het op den duur wel kunnen genezen."

Rond een uur of vijf, zes gaat Theo naar huis. "Na zo’n dag overleggen ben je dan ook wel gaar. We eten laat. Dus ik ga eerst even wat lezen of gamen. Ik ben een echte gamer, dat heb ik altijd al gedaan. Na het eten lees ik vaak nog wat. Of ik ga nog wat werken, maar dat doe ik dan heel relaxed."


Nederlands aidsonderzoek heeft bijgedragen aan belangrijke doorbraken in de aidsbestrijding. Zo financierde Aidsfonds al in 1989 het eerst onderzoek naar combinatietherapie. Ons ultieme doel is om hiv uiteindelijk te genezen. Daarom werft Aidsfonds de komende vier jaar 10 miljoen euro voor veelbelovend onderzoek. 
Maak genezing mogelijk.

Aidsfonds gebruikt cookies om de website goed te laten functioneren, webverkeer (geanonimiseerd) te analyseren, socialmedia-filmpjes en -posts te tonen en gericht te kunnen adverteren. Je geeft toestemming voor deze cookies door op accepteren te klikken. Ben je niet akkoord, wijzig dan je voorkeuren. Meer informatie