PrEP, het middel dat bescherming biedt tegen hiv, is nog niet beschikbaar in ons land. Behalve dan voor deelnemers aan de AMPrEP-studie van de GGD Amsterdam. Drie homomannen die aan dit onderzoek meedoen, vertellen over hun ervaring met PrEP.
Tekst: Caspar Pisters en Leo Schenk
Fotografie: Caroline Bijl
'Veel mensen vinden condoomgebruik logisch, voor mij geldt dat niet'
'Ik neem nu bijna drie maanden PrEP. Je kunt in de studie kiezen tussen elke dag een pil of alleen één keer voor en na de seks. Ik heb gekozen voor het eerste. Omdat ik veel mensen met hiv ken, ben ik gewend aan het idee dat je hiv-medicatie elke dag neemt. Bovendien ben ik niet iemand die seks plant. Ik weet 's ochtends niet wat er 's middags gaat gebeuren.
Toen ik mijn eerste pil nam was ik een beetje melig en giechelig. Hupsakee! Daar gaat de pil waar iedereen een mening over heeft. Alle clichés zitten in zo'n pilletje, dat je als een smartie wegslikt. En wat dan in je lijf oplost en je beschermt tegen hiv.
Voordat ik begon met PrEP dacht ik na een ruige avond weleens: gaat dit goed komen? Ik was ook gefrustreerd, omdat ik me moest aanpassen aan de norm. Veel mensen vinden condoomgebruik logisch, voor mij geldt dat niet. Ik probeer wel mijn hersenen te gebruiken. Ik wil geen hiv, maar wel mijn manier van seksbeleving hebben. Door PrEP heb ik geen angst meer en is seks er alleen maar leuker op geworden.
Ik vertel iedereen dat ik PrEP neem, maar mijn familie weet het nog niet. Het is geen geheim, het is er alleen nog niet van gekomen. Heterovrienden reageren heel praktisch. In de trant van 'dat is voor jullie soort seks erg goed'. Onder homomannen is het heel anders. Zij hebben er ook meer over na te denken.
Er wordt nog te weinig over gesproken, terwijl het gewoon een onderwerp moet worden dat je in een bushokje bespreekt. Veel mensen kunnen er baat bij hebben, niet alleen homomannen. Ook mensen die vanuit andere achtergronden en culturen bepaalde risico's lopen zouden er voordeel bij kunnen hebben. Denk aan vrouwen en sekswerkers.
Door PrEP wordt het tussen mensen met en zonder hiv gelijkwaardiger en neutraler. Dit zal absoluut helpen bij de emancipatie van hiv, waar ik me altijd voor heb ingezet. Het probleem met het hebben van hiv is niet de infectie zelf, maar het stigma dat met hiv komt.'
'Mijn moeder had gelijk: PrEP is prettig'
'Ik vertelde m'n moeder dat ik PrEP zou gaan gebruiken. 'Oh leuk', zei ze: 'Dan kun je eindelijk weer pret gaan hebben, zonder de angst dat je hiv oploopt'. Inderdaad, m'n moeder is vrij open-minded.
Twintig jaar geleden verloor ik een ex-partner aan aids. Toen ik hoorde dat hij aids had, wist ik zeker dat ik het ook zou hebben. Ik durfde me niet te laten testen. In die tijd had dat niet zo veel zin omdat er geen medicijnen waren. Ik merk het wel als ik ziek word, dacht ik. De dokter zei: 'Probeer gewoon gezond te leven'. Ik durfde m'n neefjes en nichtjes nauwelijks een kusje te geven, ik was bang dat ik het zou overdragen.
Als ik koffie had gedronken, waste ik het kopje uiterst zorgvuldig af, zo diep zat de angst. Het duurde tot 2006 voordat ik de moed had me voor het eerst op hiv te laten testen. Ik bleek niks te hebben. Twaalf jaar lang had ik die last met me meegedragen, de angst voor hiv.
Het is een van de redenen dat ik voor PrEP heb gekozen, de extra bescherming die het biedt. De eerste zes weken had ik last van bijwerkingen van de pillen. Ik voelde me vaak misselijk. Als dat zo blijft, weet ik niet of ik er wel mee door wil gaan, dacht ik. Gelukkig trokken de verschijnselen weg.
Het voelt als een bevrijding dat ik me geen zorgen meer hoef te maken over hiv. Ik liet het condoom inmiddels wel vaker achterwege. Ik leerde wat het betekent als iemand ondetecteerbaar is. Steeds vaker zijn mannen die ondetecteerbaar zijn open over hun status. Zo kwam de klad in het consequent gebruiken van condooms, ook als ik niet zeker was van iemands hiv-status. Met als gevolg dat ik een paar keer een PEP-kuur heb moeten gebruiken omdat ik risico had gelopen.
Die angst mag ik nu laten varen. In mijn datingprofiel staat dat ik PrEP gebruik. Ik moet nog regelmatig uitleggen wat het is. Ik zal niet iemand afwijzen die toch condooms wil gebruiken, dat vind ik nog steeds een heel goede keuze. Maar liever doe ik het zonder, zo hoort seks voor mij te zijn. Twintig jaar geleden wist ik zeker dat ik niet oud zou worden. Ik had niet durven denken dat er een dag zou komen waarop ik weer zorgeloos seks kan hebben zonder condoom. M'n moeder had gelijk: PrEP is prettig.'
'Mijn seksleven is niet uit te stippelen'
'Via Amerikaanse toeristen hoorde ik voor het eerst over PrEP. Ik zag het ook steeds meer voorbijkomen op Grindr-profielen; dat er mannen waren die zichzelf beschermen tegen hiv met PrEP. Eerst was ik sceptisch. Je gaat een pil slikken om te voorkomen dat je de rest van je leven pillen moet nemen. Maar door dit middel preventief te nemen, voorkom je juist een infectie met het virus.
Het kost me moeite om anderen op hun blauwe ogen te geloven tijdens het vluchtige contact dat je hebt voordat je seks gaat hebben. Ik was op zoek naar meer zekerheid in mijn seksleven. Ik ben altijd heel eerlijk over wat ik seksueel doe en door mee te doen met zo'n studie kan ik bijdragen aan meer duidelijkheid voor de community.
Ik heb het er vrij snel met mijn ouders over gehad. Zij zeiden: het is een proef en er worden medicijnen geslikt door gezonde mensen. Maar ze geloven wel dat het een goede ontwikkeling is. Mijn moeder wil me echter altijd beschermen voor van alles. De 'mama factor', zeg maar.
Ik krijg negatieve reacties van mensen die argwanend staan tegenover PrEP. Ze denken dat je helemaal losgaat en je de grenzen op gaat zoeken. Voor mij is het juist andersom: ik controleer mezelf veel beter. Als ik met iemand wat langer date en we hebben een gesprek over of we condooms gaan gebruiken of niet, ben ik bewuster bezig dan vroeger, toen ik nog geen PrEP nam.
Ik heb gekozen om elke dag PrEP te nemen. Het is makkelijker om iedere dag op een bepaalde tijd de pil te slikken, dan wanneer ik het moet gaan plannen. Mijn seksleven is niet uit te stippelen.
Tijdens het nationale hiv-congres op 1 december was ik te gast bij een workshop over PrEP. Het werd druk bezocht en de reacties waren positief. Het was wel eng om tussen Robert Grant (de godfather van PrEP in de VS, red.) en Elske Hoornenborg (internist en leider van AMPREP, red.) te zitten. Maar mijn ongezouten mening vanuit de community was aanvullend op het voornamelijk medische verhaal dat zij vertelden.
Ik wil dat meer mensen PrEP gaan steunen en dat er goede informatie wordt verstrekt. Op die manier wordt de drempel minder hoog om PrEP te nemen. Je hoeft je er niet voor te schamen en er moeten meer verhalen komen van mannen die het gebruiken.'
Deze interviews zijn eerder gepubliceerd in hello gorgeous (nr 14, 2016). Wilt u meer verhalen lezen? Neem dan een abonnement. hello gorgeous is een glossy magazine over hiv; vol verhalen, interviews en achtergrondreportages. Het tijdschrift verschijnt 4x per jaar en wordt mede mogelijk gemaakt door het Aids Fonds. Iedereen werkt er belangeloos aan mee.
