“Aids heeft van mij de wees gemaakt die ik vandaag de dag ben. Wat dat betreft ben ik een van de vele Zuid-Afrikanen die je hetzelfde verhaal zal vertellen. Er zijn honderd duizenden mensen die net als ik door deze verschrikkelijke ziekte wees zijn geworden.”
"Het was in de tijd dat er nog een enorm taboe rustte op hiv en aids. Maar mijn opa was trots op mijn vader. Hij wilde niet meedoen aan de schaamte van anderen. En dus belegde hij een persconferentie om te vertellen dat zijn zoon was gestorven aan aids. We waren de eerste prominente familie in Zuid-Afrika die hier openlijk over vertelde. En daarmee gaf mijn opa miljoenen mensen de moed om ook open te zijn over hiv. Want als deze ziekte ook de Mandelafamilie kon treffen, en als Nelson Mandela openlijk over een van zijn kinderen kon praten, dan konden andere mensen dat ook doen. Er veranderde iets die dag."
"Mijn moeder stierf twee jaar eerder dan mijn vader. Ik was twintig toen. Het was een intens verdrietige periode in mijn leven. Ik was boos op mijn oom en tante. Zij wisten dat mijn moeder hiv had, maar hielden het geheim. Tegen de tijd dat ik haar naar de kliniek bracht, was het al te laat.
Het was de arts die me vertelde dat ze hiv had en de kliniek niet meer zou verlaten. Ik was kwaad op mijn moeder, omdat ze me niks had verteld. En op mezelf. Want ik kon natuurlijk zien dat ze ziek was. Ze was er erg slecht aan toe. Maar ze zei er nooit iets over. Ik denk dat ze niet wilde dat haar kinderen zich zorgen zouden maken. Je weet hoe moeders zijn. Binnen een maand was ze dood."
"Door het stigma is het voor veel mensen onmogelijk om aan hun geliefden te vertellen dat ze hiv hebben. Bij mijn moeder zag ik het gewicht van de enorme schaamte en eenzaamheid als een letterlijke last op haar smalle schouders drukken. Het was een van de verdrietigste momenten in mijn leven.’ Ndaba zucht gefrustreerd.
‘Veel mensen met hiv sterven in eenzaamheid. Ze zijn banger voor de reacties uit hun omgeving dan voor de dood zelf. Snap je hoe absurd dat is? Het is echt waanzin!’ Ndaba zucht nog eens en vervolgt: ‘Er is niets zo erg als de pijn van het verlies van je moeder. Een moeder is echt de hoeksteen van iedere huishouding. Vooral in onze Afrikaanse maatschappij. Dus wanneer je moeder wegvalt, blijft er een gigantische leegte achter. Niet alleen in je leven als individu. Maar ook in je familie. Want onze moeders zijn de verbinders én de opvoeders van het gezin. Zij maken van een kleine jongen een man."
"Om heel eerlijk te zijn, was ik volledig de weg kwijt toen mijn moeder stierf. Ik denk dat het die pijn is, die leegte, waardoor je hele wereld even stilstaat.’ Ndaba slikt even. ‘Ik gebruikte veel drank en andere verdovende middelen om de pijn te verdringen. Maar je komt op dat punt, zoals mijn opa zei, dat je je afvraagt wat je wilt doen met je leven. Het werd de geboorte van mijn eigen stichting, met als doel om jongeren in Afrika kracht te geven. We houden ons bezig met allerlei dingen waar de jeugd in Afrika mee te maken heeft. Denk aan onderwijs, technologie, landbouw en het promoten van de Afrikaanse cultuur. We willen dat jongeren trots zijn op wie ze zijn. En natuurlijk spelen hiv en aids daarbij een belangrijke rol. Want wat voor toekomst, wat voor hoop kunnen we aan onze kinderen geven, als de dreiging van hiv en aids boven hun hoofd hangt?"
"Ehm, misschien een beetje ... want ik ben niet zo gedisciplineerd als mijn opa, haha. Maar onze waarden zijn hetzelfde. En onze generatie bouwt verder op zijn nalatenschap en visie van hoe Afrika er in de volgende drie generaties uit moet zien. Ik zei je al eerder dat hiv en aids een hele generatie in ons land wees hebben gemaakt. Maar niet alleen dat. Hiv en aids hebben ervoor gezorgd dat mensen niet meer durven te dromen, of hun dromen niet meer durven na te jagen. Dat raakt ook onze mensenrechten. Voor de meeste mensen hier waren medicijnen lange tijd onbetaalbaar. Het is pas sinds een jaar of drie dat de prijzen omlaag zijn gegaan."
Nelson Mandela zette zich in voor een wereld zonder aids. Help mee zijn werk voor te zetten. Steun het werk van Aidsfonds met een donatie.
"Wel, het laat zien dat we goed werk hebben gedaan, maar dat we nog meer moeten doen. Het laat zien dat we onze krachten moeten bundelen. Alle organisaties en instituten, écht iedereen die zich net als ik zorgen maakt over deze epidemie. Door samen te werken kunnen we veel meer bereiken. Bijvoorbeeld bij regeringen die de epidemie in hun land negeren. Met z’n allen hebben we een veel sterkere stem."
"Weet je, het geeft hoop om te weten dat er mensen zijn die om anderen geven. En ik denk dat het belangrijk is dat je je betrokkenheid met je eigen netwerk deelt. Of dat nou via sociale media is, of via welk platform dan ook. Want daarmee kun je andere mensen inspireren om ook te helpen."
"Natuurlijk is dat ubuntu. Want zelfs al ken ik jou niet, dan nog wil ik niet dat jou iets ergs overkomt. Snap je wat ik bedoel? Ik hoef je niet te kennen om je het beste toe te wensen. Ik hoef je niet te kennen om je toe te wensen dat je kinderen gezond opgroeien en leiders worden in hun eigen bestaansrecht."
"Mijn zoontje Lewanika – vernoemd naar mijn vader – is acht en mijn dochtertje Neema is zes. Ik luister graag samen met mijn kinderen naar liedjes van Bob Marley om ze bewust te maken van wat er speelt in de wereld. Lewanika en Neema weten hoezeer ik van Afrika hou. Wat ik hun gun is een Afrika waar aids niet meer bestaat. Zij maken misschien niet een complete hiv-vrije generatie mee, maar ik hoop op zijn minst op een generatie waarin niemand meer hiv kríjgt. Het einde van deze epidemie is een kwestie van tijd. Zolang we onze strijd maar blijven voortzetten. En zolang we het maar samen doen. Dan zullen we overwinnen. Eenheid is het antwoord."Ndaba glimlacht. "Liefde en eenheid."
Wereldwijd verloren miljoenen mensen zoals Ndaba een geliefde aan aids. En dat gebeurt nog steeds. Laten we de liefde beschermen en dit verdriet nú stoppen. Want levensreddende hiv-medicijnen bestaan. Wij gaan ervoor zorgen dat iedereen die dat nodig heeft ze krijgt. En daar hebben we jouw hulp bij nodig! Of beter gezegd: jouw liefde.
Nelson Mandela zette zich in voor een wereld zonder aids. Help mee zijn werk voor te zetten. Steun het werk van Aidsfonds met een donatie.
