Afname hiv-epidemie in Zuidelijk Afrika, forse toename in andere regio’s

In het deel van Afrika ten zuiden van de Sahara daalde het aantal hiv-infecties sinds 2010 met 56 procent. Dit zijn juist de landen waar de meeste mensen met hiv leven. Bijna een kwart van de nieuwe hiv-infecties wereldwijd vond plaats in Azië en het Pacifisch gebied. Discriminatie, geen toegang hebben tot hiv-preventie en -zorg, en gebrek aan financiering spelen daarbij een grote rol.

Het UNAIDS-rapport benadrukt wederom dat aids is op te lossen, zolang politieke leiders bereid zijn duurzaam geld te investeren in de aidsbestrijding en maatregelen te nemen zodat iedereen toegang heeft tot zorg, ongeacht je gender of seksuele voorkeur.

Mark Vermeulen, directeur van Aidsfonds

Lichte daling wereldwijd

In 2022 hadden 39 miljoen mensen wereldwijd een hiv-infectie. 630.000 van hen stierven vorig jaar aan de gevolgen van aids. Dat is 30.000 minder dan in 2021.

Het aantal nieuwe hiv-infecties neemt slechts mondjesmaat af. 1,3 miljoen mensen liepen in 2022 een nieuwe hiv-infectie op, in 2021 waren dat er nog 1,4 miljoen. Zorgwekkend is dat in Oost-Europa en Centraal-Azië het aantal hiv-infecties blijft stijgen, met maar liefst 49% sinds 2010. In het Midden-Oosten en Noord-Afrika is er zelfs een stijging van 61%.

Een van de landen met een grote stijging is Rusland. Dat heeft te maken met inperking van rechten en een groot taboe op seks en hiv. Hier werd in 2013 de zogenaamde “anti-homopropagandawet” aangenomen, die het verspreiden van informatie over niet-traditionele seksuele relaties aan minderjarigen verbiedt, dit geldt ook voor voorlichting over hiv-preventie. Deze wet wordt breed geïnterpreteerd en heeft geleid tot een klimaat van toenemende discriminatie en geweld tegen de lhbtiq+-gemeenschap. Dat maakt ook hiv-preventie bieden moeilijker en maakt hiv-zorg en -testen slechter toegankelijk voor deze groep.

In landen die sterk onder invloed van Rusland staan zien we dezelfde verontrustende cijfers.

Hier nam hiv in de afgelopen 10 jaar toe

Vooruitgang ten zuiden van de Sahara

In veel delen van de wereld werd er ook substantiële vooruitgang geboekt in de strijd tegen hiv en aids dankzij de inzet van overheden, internationale organisaties en lokale gemeenschappen. Afrikaanse landen waar veel mensen met hiv leven, zoals Zimbabwe, Eswatini, Botswana en Rwanda, hebben nu de 95-95-95-doelen bereikt. Dat betekent dat 95% van de mensen met hiv hun hiv-status kent, van hen minstens 95% wordt behandeld met levensreddende hiv-medicatie en dat het virus bij minstens 95% van die laatste groep onder controle is. Dat betekent dat hiv zo goed wordt onderdrukt dat het virus niet kan worden doorgegeven.

Nog eens 16 Afrikaanse landen zijn in de buurt van dat 95-95-95-doel, laat het rapport van UNAIDS zien.

Oprukkende anti-rechtenbeweging reden tot zorg

Ondanks het feit dat het in veel Afrikaanse landen erg goed gaat met de hiv-bestrijding is er ook reden tot zorg. Oeganda voerde dit jaar een van de strengste anti-lhbtiq+-wetten ter wereld in. Landen als Kenia, Tanzania, Ghana en Burundi werken aan soortgelijke discriminerende wetgeving. Dat zal de vooruitgang in de strijd tegen hiv erg belemmeren. Discriminerende wetgeving en stigma tegen mensen met hiv spelen een grote rol bij het verspreiden van het virus. Gebrek aan kennis en begrip leidt tot angst, vooroordelen en uitsluiting, wat vervolgens weer mensen ontmoedigt om zich te laten testen en behandelen. Deze vicieuze cirkel versterkt de verspreiding van hiv en bemoeilijkt of verbiedt de implementatie van effectieve preventie- en behandelingsprogramma’s.