Hoe krijg je hiv?

Zo kan je hiv oplopen

Hiv kan zitten in bloed, sperma en voorvocht, vaginaal vocht en moedermelk. Als deze lichaamsvochten in je bloed of slijmvliezen komen, heb je kans op hiv. Dit kunnen de slijmvliezen zijn in de mond, anus (kont), vagina en op de penis. Dit betekent dat je in de volgende situaties hiv kunt oplopen:

• Bij seks
• Als baby bij de geboorte of bij borstvoeding
• Bij het delen van naalden
• Prikongelukken
• Via een bloedtransfusie (in een laaginkomensland)

Hiervan krijg je geen hiv

Nog steeds zijn er veel misverstanden over hoe je hiv kunt krijgen. Hiervan krijg je zéker geen hiv:

• Mensen met hiv die succesvol op behandeling zijn, geven het virus niet door bij seks. Zelfs niet bij seks zonder condoom.
• In de dagelijkse omgang tussen mensen loop je geen enkel risico op een hiv-infectie.
• Hiv zit niet in speeksel. Je kunt het dus niet krijgen door zoenen.

Hiv krijgen van seks

Als je hiv hebt en daarvoor medicijnen gebruikt, kun je hiv niet doorgeven bij seks. Ook niet bij seks zonder condoom.

Wanneer je seks hebt met iemand die onbehandelde hiv heeft, loop je kans op hiv.

• Vaginale seks zonder condoom (penis in vagina). Ook zonder klaarkomen is er risico op hiv omdat het virus zich bevindt in voorvocht en vaginaal vocht.
• Anale seks zonder condoom (penis in anus). Ook zonder klaarkomen is er risico op hiv omdat het virus zich bevindt in voorvocht.
• Orale seks (beffen, pijpen, kontlikken), waarbij sperma of (menstruatie)bloed in de mond komt. Als er géén sperma of (menstruatie)bloed in de mond komt (alleen voorvocht / vaginaal vocht) is er geen kans op hiv-overdracht. Het speeksel in de mond vermindert de werking van hiv, dat in voorvocht en vaginaal vocht veel minder voorkomt dan in sperma en bloed.
• Seksspeelgoed (zoals een dildo) bij elkaar gebruiken zonder een tussentijds een nieuw condoom eromheen of zonder tussendoor schoon te maken.

Naast condooms kun je jezelf ook tegen hiv beschermen met PrEP, een pil die hiv voorkomt.

Drugsgebruik met gebruikte spuiten en naalden

In gebruikte naalden en spuiten kunnen bloedresten achterblijven. Zorgverleners gooien naalden daarom meteen na gebruik weg.

Mensen die recent gebruikte naalden en spuiten delen bij drugsgebruik, kunnen hiv oplopen als zij geïnfecteerde bloedresten bij zichzelf inspuiten.

Prikongelukken

Met name medisch personeel krijgt met dit soort ongelukjes te maken.

Als je je per ongeluk prikt of snijdt aan een gebruikte naald, is het risico op hiv klein. Hiv kan maar kort overleven buiten het lichaam en bij een ongelukje prikt iemand zich meestal niet in een ader. Als er al virus aanwezig is, komt dit niet rechtstreeks in de bloedbaan.

Na een prikongelukje kun je medicijnen (PEP) gebruiken om infectie te voorkomen. Ook hier geldt: wanneer iemand succesvol op hiv-behandeling is, kan het virus niet worden overgedragen en is een PEP-behandeling niet nodig.

Bij geboorte of borstvoeding

Een moeder met hiv kan bij de bevalling hiv overdragen op de baby. In Nederland komt dit niet meer voor. Alle zwangere vrouwen worden aan het begin van hun zwangerschap getest op hiv. Als je tijdens de zwangerschap wordt behandeld met hiv-medicatie, kun je het virus niet overdragen op je baby.

In met name Afrikaanse landen worden nog veel kinderen geboren met hiv. Aidsfonds zet zich in om dat te voorkomen door zwangere vrouwen met hiv te vinden, testen en behandelen.

Er is een kleine kans (<1%) dat een moeder hiv doorgeeft aan haar baby bij borstvoeding. Ook als je medicijnen gebruikt. Daarom wordt in Nederland aangeraden om flesvoeding te geven.

Bloedtransfusies

In Nederland is de kans om hiv te krijgen door een bloedtransfusie uitgesloten. Sinds juli 1985 worden alle bloeddonaties gecontroleerd op hiv. Geïnfecteerd bloed wordt niet gebruikt. Hetzelfde geldt voor andere Europese landen en de Verenigde Staten. In lageinkomenslanden wordt het bloed niet altijd gecontroleerd.