Wat wordt de impact van hiv-genezing op de epidemie? Deze onderzoekers berekenden het
Waar moet een geneesmiddel voor hiv aan voldoen om daadwerkelijk bij te dragen aan het einde van de hiv-epidemie? Onderzoekers van UMC Utrecht berekenden de impact van verschillende genezingsvormen op het aantal nieuwe hiv-infecties. Wat blijkt? Die vorm maakt érg uit voor het verloop van de epidemie.
Een geneesmiddel voor hiv. Dat is de ultieme droom voor miljoenen mensen met hiv – en één van de doelen die wij als Aidsfonds willen bereiken.
Verschillende genezingsscenario’s
In een ideale situatie zorgt zo’n geneesmiddel ervoor dat het virus volledig uit je lichaam is verdwenen. Maar dat is voor de wetenschap een grote uitdaging.
Het is waarschijnlijker dat er eerst middelen zullen komen die hiv voor langere tijd zullen onderdrukken zonder dat je dagelijks hiv-remmers hoeft te slikken. Het virus is dan niet meer zichtbaar in het bloed, maar blijft elders in het lichaam slapend aanwezig.
Waarom hiv-genezing?
Hiv is goed te behandelen met dagelijkse medicatie, waardoor je gezond blijft en hiv niet doorgeeft. Maar de behandeling kan nare bijwerkingen hebben en veel mensen met hiv hebben te maken met stigma.
Bovendien maakt de afhankelijkheid van dagelijkse pillen mensen met hiv erg kwetsbaar in situaties waar de aanvoer van medicatie wordt onderbroken. Bijvoorbeeld door oorlog, rampen of armoede.
Daarom is het vinden van een geneesmiddel heel belangrijk.
In 2019 kwamen wetenschappers, mensen met hiv en andere experts voor het eerst bij elkaar om te bespreken waar een geneesmiddel voor hiv minimaal aan zou moeten voldoen. Daar kwam onder andere uit dat zo’n middel het virus voor minimaal 2 jaar zou moeten onderdrukken.
Wiskundig model
Dr. Ganna Rozhnova (UMC Utrecht) en haar team ontwikkelden daarom, met steun van Aidsfonds en NWO, een wiskundig model om te berekenen wat voor effect verschillende genezingsscenario’s zouden hebben op het verloop van de hiv-epidemie. Hun bevindingen werden vandaag gepubliceerd in vakblad Nature Communications.
De onderzoekers gebruikten data over mannen die seks hebben met mannen (MSM) in Nederland en houden in het model rekening met allerlei complexe factoren. Bijvoorbeeld hoe lang het duurt voor een virus-opleving wordt opgemerkt, de mogelijkheid van her-infectie na genezing, of veranderend seksueel gedrag door de beschikbaarheid van een geneesmiddel.
Hun resultaten laten zien dat een geneesmiddel het aantal nieuwe hiv-infecties consequent omlaag zou brengen, wanneer dit hiv blijvend onderdrukt óf hiv volledig verwijderd.
In een scenario waar een geneesmiddel het virus onderdrukt, maar hiv na een aantal jaar terug zou kunnen komen, laten hun analyses iets anders zien: het aantal nieuwe hiv-infecties binnen deze groep zou juist kunnen toenemen. Dat zou de hiv-bestrijding dus ondermijnen.
Regelmatige controles
Bij een gemiddelde virus-terugkeertijd van 2 jaar zien de onderzoekers dat zelfs tweewekelijkse medische controle niet voldoende zou zijn om een stijging van nieuwe hiv-infecties tegen te gaan. In de tussentijd zou het virus al kunnen opleven en kan het onbewust worden doorgegeven.
Bij een gemiddelde terugkeertijd van 6 jaar zou het aantal nieuwe hiv-infecties wél dalen, maar zijn medische controles elke 4,5 tot 5 maanden belangrijk om de positieve effecten van een geneesmiddel op de hiv-epidemie te maximaliseren.
Ons onderzoek laat zien dat hiv-genezing zeker kan bijdragen aan het stoppen van de hiv-epidemie. Maar we moeten voorzichtig zijn met tijdelijke oplossingen, waarbij het virus kan terugkeren.
dr. Ganna Rozhnova, UMC Utrecht
Belangrijk inzicht
Het zijn belangrijke inzichten voor wetenschappers die werken aan het vinden van een geneesmiddel. Want het doel waar we uiteindelijk allemaal naartoe werken is het einde van de hiv-epidemie, en de criteria voor een geneesmiddel zouden daaraan moeten voldoen.
Het onderzoek maakt deel uit van het SPIRAL-onderzoek, waarin onderzoekers uit verschillende disciplines samenwerken aan het vinden van een geneesmiddel voor hiv voor iedereen.
De onderzoekers willen het model nu ook gaan aanpassen en inzetten met data uit andere contexten, zoals Afrikaanse landen.
