Al vijf jaar geen daling hiv-diagnoses meer in Nederland
Het aantal nieuwe hiv-diagnoses in Nederland daalt sinds 2020 niet meer. Dat blijkt uit vandaag gepubliceerde cijfers van Stichting hiv monitoring. Aidsfonds maakt zich zorgen over deze ontwikkeling en waarschuwt: er moet meer worden geïnvesteerd in preventie.
Na jaren van sterke afname stagneert de daling van nieuwe hiv-diagnoses in Nederland sinds vijf jaar. In 2024 werden er 444 nieuwe hiv-diagnoses gesteld, ongeveer evenveel als de jaren ervoor.
In 2024 waren er 444 nieuwe diagnoses en naar schatting 440 nieuwe hiv-infecties (met een onzekerheidsmarge van 330 – 500, in lichtblauw). Tussen het moment van hiv oplopen en het stellen van de diagnose zitten vaak meerdere jaren.
Met slimme wiskundige modellen kunnen de onderzoekers van Stichting hiv monitoring berekenen hoeveel mensen de afgelopen jaren hiv hebben opgelopen. Het geschatte aantal nieuwe hiv-infecties per jaar is aan het stijgen, zien ze. Een zorgelijke ontwikkeling.
Onze rekenkundige modellen voorspellen dat het aantal mensen in Nederland dat een nieuwe hiv-infectie oploopt stijgt. We verwachten daarom dat ook het aantal nieuwe hiv-diagnoses in de komende jaren verder zal toenemen.
prof. dr. Marc van der Valk, Stichting hiv monitoring / Amsterdam UMC
Jongere generaties
Als we kijken naar de nieuwe hiv-diagnoses onder mannen die seks hebben met mannen (MSM) valt nog iets op: na jaren van daling bij mannen geboren vanaf de jaren 80, stijgt het aantal nieuwe diagnoses onder deze generaties weer. Het aantal nieuwe diagnoses bij MSM geboren vóór 1980 blijft juist dalen.
Terwijl de daling onder oudere generaties doorzet, stijgt het aantal diagnoses onder mannen geboren vanaf de jaren 80 de afgelopen jaren.
Meer investeren in preventie en voorlichting
Hoewel hiv-preventiepil PrEP steeds bekender wordt, start niet iedereen die een verhoogde kans op hiv heeft met het gebruik. Lange wachtlijsten en de kosten vormen drempels, en veel gebruikers nemen PrEP niet correct in. Goede voorlichting over hiv en het gebruik van PrEP is dus essentieel.
Een deel van de MSM en trans personen die in de periode 2018-2024 een hiv-diagnose kregen, en geen PrEP gebruikten, gaf aan waarom ze dat niet deden. Nog te veel mensen kenden het middel niet, onderschatten de kans op het krijgen van hiv, of hadden geen toegang tot PrEP:
Aidsfonds waarschuwt dat Nederland op een kruispunt staat. Als we nu niet investeren in preventie, zoals het toegankelijker maken van hiv-preventiepil PrEP, gaat het aantal diagnoses waarschijnlijk stijgen. Dit betekent meer mensen met hiv en hogere zorgkosten voor de maatschappij.
We moeten inzetten op preventie en kwetsbare groepen moeten beter voorgelicht worden over de kans op hiv.
Mark Vermeulen, directeur Aidsfonds
Late diagnoses
Van de MSM met een nieuwe diagnose krijgt een groeiend deel deze kort nadat ze hiv hebben opgelopen: van 35% in 2020 naar 42% in 2024. Dit zijn mensen die minder dan 12 maanden voor de diagnose nog een negatieve hiv-testuitslag hadden.
Vroege opsporing is belangrijk: als je snel start met behandeling blijf je gezond en geef je het virus niet meer door.
Bij vrouwen (16% van nieuwe diagnoses in 2024) en heteroseksuele mannen (20% van nieuwe diagnoses in 2024) wordt hiv vaak later ontdekt. Zij zijn zich vermoedelijk minder bewust van de kans op hiv.
Hiv in Nederland in 2024
- 444 nieuwe hiv-diagnoses
- Naar schatting 25.890 mensen met hiv
- Naar schatting 1610 mensen die nog niet weten dat ze hiv hebben
- 24 mensen overleden aan de gevolgen van een vergevorderde hiv-infectie (aids). Dit aantal is sinds 2015 ongeveer gelijk gebleven.
Oproep: investeer in preventie en voorlichting
Aidsfonds ziet dat het huidige preventiebeleid te beperkt is om het aantal nieuwe hiv-diagnoses verder terug te dringen.
We roepen de overheid daarom op: investeer in betere toegang tot PrEP, zonder wachtlijsten en financiële drempels. Ook moet er meer aandacht komen voor promotie van PrEP, zodat meer mensen weten dat het een effectieve en veilige manier is om hiv te voorkomen.
