Opnieuw is er hoogstwaarschijnlijk iemand genezen van hiv door een stamceltransplantatie. Een onderzoeksteam uit Berlijn laat dat weten op de Internationale Aidsconferentie in München. Bijzonder is dat de donorcellen die de man ontving niet immuun zijn voor hiv, zoals bij eerdere gevallen.
Een bijzonder beeld, op de internationale aidsconferentie in München: Adam, Marc en Paul, drie van minstens vijf mensen die genezen zijn van hiv, samen op het podium. Na Timothy Ray Brown, de Berlin Patient, in 2008, volgden de afgelopen jaren steeds meer genezingen. In 2022 ook de eerste vrouw: de New York Patient. Nu wordt er weer iemand toegevoegd aan dat rijtje mensen.
Hiv is goed te behandelen met medicatie, maar er is nog geen geneesmiddel. Het virus verstopt zich en blijft slapen in je cellen. Wanneer je stopt met behandeling, kan het weer wakker worden. Alleen in zeer zeldzame gevallen is het gelukt om het virus helemaal te verwijderen met een stamceltransplantatie. Zo’n behandeling is zeer ingrijpend en risicovol. Hij wordt alleen ingezet bij mensen die naast hiv ook acute leukemie (bloedkanker) hebben, wanneer alleen bestraling en chemotherapie niet aanslaat.
De tweede Berlin Patient, zoals de nieuwe genezing is gedoopt, is een 60-jarige man die in 2009 zijn hiv-diagnose kreeg. In 2015 kreeg hij acute leukemie en onderging hij de stamceltransplantatie. In feite zorgt deze behandeling ervoor dat het hele immuunsysteem wordt vervangen. Maar de methode daarvoor was net iets anders dan bij eerdere genezingen.
Eerdere genezen personen kregen donorstamcellen met een zeldzame mutatie, die alleen voor komt bij ongeveer 1% van de Europese bevolking. Dat maakt hen immuun voor hiv. Voor deze man kon echter geen passende donor worden gevonden met die mutatie. Toch kon er geen hiv meer in zijn lichaam worden gevonden nadat de patiënt op eigen initiatief stopte met zijn hiv-behandeling. Inmiddels kan er al meer dan 5 jaar geen virus gevonden worden in zijn lichaam, waardoor de onderzoekers concluderen dat hij hoogstwaarschijnlijk genezen is.
“Het is heel verrassend dat de patiënt genezen bleek, terwijl de stamceldonor niet immuun voor hiv is,” zegt Prof. Christian Gaebler, die het onderzoeksteam in Berlijn leidt. “In eerdere gevallen waar de donor niet immuun was, vermenigvuldigde het virus zichzelf weer na een paar maanden. Blijkbaar hebben de immuuncellen van de donor hier alle hiv-geïnfecteerde cellen van de patiënt vernietigd.”
Hoe dat precies komt, moet verder onderzocht worden. De uitkomsten van dat onderzoek zouden kunnen bijdragen aan het vinden van een geneesmiddel dat voor iedereen werkt. Want een stamceltransplantatie is te gevaarlijk om in te zetten als een standaardbehandeling voor hiv. “Wanneer we beter begrijpen welke factoren hebben bijgedragen aan het elimineren van hiv in alle verstopplekken, kunnen we die kennis hopelijk gebruiken om nieuwe behandelingen te ontwikkelen.”
Vorig jaar werd op een conferentie de zaak gepresenteerd van de Genève Patient, bij wie ook geen hiv meer kon worden gevonden na een stamceltransplantatie met een donor die niet immuun was. Vanwege de korte periode sinds de behandeling en het gebruik van andere medicatie konden de onderzoekers hem nog niet genezen verklaren. Daarom spreken we van "in elk geval vijf" genezingen die de tweede Berlin Patiënt voorgingen. Met de Genève Patient en de tweede Berlin Patient inbegrepen staat de teller van waarschijnlijk genezen mensen op zeven.
Genezing... dat is de ultieme droom van miljoenen mensen die met hiv leven. Wij hebben aids zien komen. Wij willen het ook zien gaan. Help je mee met een donatie voor veelbelovend onderzoek?
