Testen op hiv
Naar schatting zijn er 1.390 mensen in Nederland die niet weten dat ze hiv hebben (Stichting Hiv Monitoring, 2023). Heb je risico gelopen op hiv? Het is belangrijk zo snel mogelijk een hiv-test te doen. Lees verder hoe dat in zijn werk gaat.
De enige manier om zeker te weten of je wel of geen hiv hebt, is een hiv-test laten doen. Dat kan bij je huisarts of bij de soa-poli van de GGD.
De hiv-test is niet zo duur, meestal een of twee tientjes. Of de test vergoed wordt, verschilt per verzekeraar. Een soa/hiv-test valt onder de ziektekostenverzekering.
Houd er rekening mee dat iedereen een eigen risico heeft bij de zorgverzekering. Dit betekent dat je de test zelf moet betalen als je eigen risico nog niet helemaal is gebruikt. Je zorgverzekeraar kan duidelijkheid geven over de vergoeding van een hiv- of soa-test.
Bepaalde groepen die veel kans hebben op hiv kunnen zich gratis en anoniem laten testen bij de GGD: bijvoorbeeld mannen die seks hebben met mannen en mensen afkomstig uit landen waar hiv veel voorkomt. Een gratis soa- of hiv-test bij de GGD is er ook voor jongeren tot 25 jaar.
Wel of geen hiv?
Wel hiv?
Veel mensen vinden het spannend om een hiv-test te doen. Dat is begrijpelijk vanwege de ernst van hiv. Maar hoe eerder je het weet, hoe beter. Want hiv kan tegenwoordig goed worden behandeld met medicijnen (hiv-remmers). En hoe sneller je met behandeling start, hoe minder schade hiv kan aanrichten aan je afweer. De behandeling met hiv-remmers wordt vergoed door de ziektekostenverzekering.
Geen hiv!
Belangrijk om je beseffen: in Nederland laat de hiv-test in veruit de meeste gevallen zien dat iemand geen hiv heeft.
Wanneer doe je een hiv-test?
Het is goed je te laten testen op hiv wanneer je:
- Seks hebt gehad zonder condoom met iemand die (mogelijk) hiv heeft. Je hebt ook geen PrEP gebruikt.
- Je hebt seks gehad en je hebt klachten die kunnen wijzen op hiv.
- Als je meer risico loopt op hiv.
Hiv-test als je zwanger bent
In Nederland hoort de hiv-test bij de standaard prenatale zorg. Alle zwangere vrouwen krijgen de hiv-test aangeboden. Als je hiv hebt, kun je hiv doorgeven aan je baby, tijdens de bevalling maar ook via borstvoeding. Dat kan worden voorkomen met medicijnen. Je mag deze hiv-test wel weigeren, maar dat raden we af.
Heel recent risico gelopen
Als je een of twee dagen geleden risico hebt gelopen op hiv, kun je met een arts bespreken of een onmiddellijke preventieve behandeling met hiv-remmers zinvol is. Het is mogelijk om een hiv-infectie af te voorkomen als iemand het liefst binnen twee dagen, maar uiterlijk 72 uur na de mogelijke infectie begint aan een kuur van hiv-remmers. Deze kuur heet PEP (Post Expositie Profylaxe) en duurt een maand. Een arts zal deze behandeling alleen adviseren als er een aanmerkelijk risico is op hiv.
Neem contact op met de GGD (voor noodgevallen zijn de meeste GGD’en 24 uur bereikbaar) of het ziekenhuis. Spoedeisende hulpafdelingen van ziekenhuizen hebben meestal ook de mogelijkheid om een PEP-behandeling te overwegen en te geven.
Hoe gaat een hiv-test?
Bij een huisarts of GGD gaat de hiv-test als volgt:
- Als je contact legt met de GGD, wordt bekeken of je behoort tot de groepen die zij testen. Zo niet, dan word je doorverwezen naar de huisarts.
- Voordat de hiv-test wordt afgenomen, vindt een kort gesprek plaats over de aanleiding van de hiv-test. Soms beantwoord je vooraf online al wat vragen. Je kunt voorafgaand aan de hiv-test ook zelf je vragen stellen.In de meeste gevallen zal ook op soa’s worden getest. Omgekeerd geldt dat als je voor een soa-test komt, er ook een hiv-test wordt aanbevolen. Een hiv-test kan altijd alleen met jouw instemming worden gedaan.
- De arts of verpleegkundige neemt bloed af. Voor de soa-test wordt urine en/of een kweekje genomen. Het bloed wordt in een laboratorium getest op de aanwezigheid van hiv-antistoffen.
- Van tevoren is afgesproken hoe je de uitslag te horen krijgt. Meestal duurt het ongeveer een week tot tien dagen voordat de uitslag bekend is.Blijkt uit de test dat je hiv hebt? Dan wordt altijd nog een tweede test gedaan om met 100% zekerheid te kunnen zeggen dat dit klopt.De arts of verpleegkundige heeft een zwijgplicht. Dit betekent dat die de uitslag niet aan anderen mag doorvertellen. Dat mag alleen als je daar goedkeuring voor geeft.
- Komt uit de test dat je geen hiv hebt? Doe dan na drie maanden nóg een test. Een hiv-test is drie maanden na de overdracht van het virus helemaal betrouwbaar. Dat heeft te maken met de tijd die het lichaam nodig heeft om antistoffen aan te maken. Zoals bij elk virus het geval is, maakt het lichaam er antistoffen tegen. Alleen kunnen bij hiv de antistoffen het virus helaas niet uitschakelen. De aanwezigheid van antistoffen toont aan dat je hiv hebt.
Online advies
Op soatest.advies.chat kun je voor jezelf nagaan of het zinvol is om een soa- en hiv-test te laten doen. Meer informatie over hiv vind je ook op de website thuisarts.nl.
Voor meer informatie over gelopen risico kun je ook contact opnemen met de Aids Soa Infolijn. De medewerkers van de Infolijn kunnen je informeren en je zo nodig direct doorverwijzen naar de juiste adressen voor een hiv-test.
