Emille (23): “Er staat de doodstraf op als ik seks heb” 

Sinds in Oeganda in 2023 een strenge antihomowet is ingevoerd, staat de doodstraf op homoseksuele handelingen voor mensen met hiv. Er kan daarnaast tot 20 jaar gevangenisstraf worden opgelegd voor het ‘promoten’ van homoseksualiteit. Dat betekent dat seksuele voorlichting geven strafbaar is, net als het verstrekken van preventiemiddelen als condooms. De wet is één van de strengste ter wereld en rampzalig voor de aidsbestrijding. Het is nu vrijwel onmogelijk voor de Oegandese lhbt+-gemeenschap om hiv-zorg te krijgen: uit angst aangegeven te worden door zorgmedewerkers, met de doodstraf als gevolg, mijden ze zorg.  

Niet eerlijk

In landen waar dergelijke wetgeving actief is, zien we onder homoseksuele mannen vijf keer zoveel hiv-infecties als in landen zonder zulke wetten. Emille leeft met hiv. Hij vertelt dat door de nieuwe antihomowet de verspreiding van hiv in zijn land aan het toenemen is. “Mensen kunnen moeilijker aan condooms, hiv-testen en hiv-medicijnen komen. Hierdoor gebruiken minder mensen in mijn gemeenschap nu voorbehoedsmiddelen en testen veel minder mensen zich nog. Iedereen is bang.” En niet zonder reden. Bij reguliere ziekenhuizen en klinieken durft Emille al heel lang niet meer eerlijk te zijn over zijn seksualiteit. “Enkele jaren terug werd een vriend ernstig ziek. Wij brachten hem naar een overheidsziekenhuis. Maar mogelijk door hoe we gekleed waren en ons gedroegen, vermoedde de verpleegster dat we homoseksueel waren. Ze snauwde tegen ons en wilde onze vriend niet behandelen. Terwijl hij echt doodziek was. Dokters en verpleegsters hebben notabene een eed afgelegd waarin ze beloven iedereen te zullen helpen.”  

Mensen kunnen moeilijker aan condooms, hiv-testen en hiv-medicijnen komen. Hierdoor gebruiken minder mensen in mijn gemeenschap nu voorbehoedsmiddelen en testen veel minder mensen zich nog. Iedereen is bang.

Emille

Verergerde situatie

Sinds het invoeren van de strenge antihomowet  is de situatie alleen nog maar erger geworden, zegt Emille. “Nu staat er de doodstraf op als ik seks heb.” Direct na de invoering van de wet sloten veel private lhbt+-vriendelijke klinieken in het Oost-Afrikaanse land. “Dokters en verplegers durfden er niet meer te werken, omdat ze bang waren de gevangenis in te gaan. Het was een worsteling om aan mijn hiv-remmers te komen”, vertelt Emille. “Het is mijn grootste angst dat deze klinieken uiteindelijk allemaal sluiten. Waar kan ik dan nog mijn hiv-remmers krijgen? Het zou mijn dood worden.”

Getraumatiseerd

In de gevangenis belanden is ook een grote angst van Emille. “Vlak na het invoeren van de wet, viel de politie mijn huis binnen. Daar woonde ik samen met een aantal homovrienden”. Gelukkig zag één van de huisgenoten de politie aankomen en wist iedereen hierdoor op tijd weg te komen. “Maar we waren allemaal in paniek en erna getraumatiseerd. Inmiddels verander ik iedere drie maanden van woonplek, omdat anders buren vragen gaan stellen.” Het zou voor hem heel gevaarlijk zijn om te worden gearresteerd. “Ze zouden mij eindeloos ondervragen en martelen om zo te proberen te achterhalen wie ik ken en van wie ik hiv heb gekregen.”  

We houden enorm veel van elkaar, maar buitenshuis moeten we doen alsof we hetero’s zijn en enkel vrienden zijn.

Emille over zijn partner Michael

Niet aanraken 

Volgens de Oegandees rust er in zijn land een groot stigma op hiv. “Als mensen weten dat je hiv hebt, dan durven ze je niet meer aan te raken. Ze durven niet meer naast je te zitten.” Voor hemzelf was het daarom ook een grote schok toen hij op zijn vijftiende erachter kwam dat hij hiv had. “De verpleegster in het ziekenhuis vroeg naar mijn partner. Maar daar durfde ik niets over te zeggen, want dan zou ze er ook nog eens achter komen dat ik homoseksueel ben. Mogelijk zou ze dat mijn ouders vertellen. Dat zou verschrikkelijk zijn, want die staan zeer negatief tegenover homoseksuelen.”  

Geheimhouden 

Het slikken van hiv-medicijnen bleek een behoorlijke uitdaging voor de toenmalige puber. “Ik probeerde ze in het geheim te nemen, want mijn ouders mochten er absoluut niet achter komen dat ik hiv heb. Ook nu vind ik het nog zwaar om te zien dat mijn vrienden een normaal leven hebben, zonder medicatie. Terwijl ik de rest van mijn leven deze pillen moet slikken.” Hiv is niet het enige wat hij geheim moet houden. Emille is al drie jaar samen met zijn partner Michael. Ook dat is moeilijk. “We houden enorm veel van elkaar, maar buitenshuis moeten we doen alsof we hetero’s zijn en enkel vrienden zijn. We kunnen niemand laten merken dat we van elkaar houden. Dat is supermoeilijk als je veel van elkaar houdt en het liefst elkaar wilt vasthouden.”