We maken ons zorgen over de laatste cijfers over de hiv-epidemie in Nederland. Het aantal nieuwe hiv-diagnoses daalde in 2023 voor het eerst niet, en het aandeel van jongeren met een nieuwe diagnose is de afgelopen jaren juist toegenomen.
De nieuwe cijfers laten zien dat de daling in het jaarlijks aantal nieuwe hiv-diagnoses in Nederland stopt. Sinds 2010 daalde dit, maar de laatste paar jaar zet deze daling niet verder door. Terwijl het totaal aantal nieuwe hiv-diagnoses stabiel blijft met 424 geregistreerde gevallen in 2023, valt vooral op dat het aandeel van jongeren met een nieuwe hiv-diagnose toeneemt. Dit is met name zichtbaar bij jonge mannen die seks hebben met mannen (MSM).
"Deze ontwikkeling vraagt om intensivering van preventiecampagnes, zoals het promoten van condoomgebruik en betere toegang tot PrEP. Jongeren moeten de informatie en middelen krijgen om zichzelf te beschermen tegen hiv."
Mark Vermeulen, directeur Aidsfonds
“Het feit dat het aandeel jongeren onder mensen met een nieuwe hiv-diagnose stijgt is zorgwekkend,” zegt Mark Vermeulen, directeur van Aidsfonds – Soa Aids Nederland. “Vooral jonge MSM worden onevenredig getroffen. Dit vraagt om intensivering van preventiecampagnes, zoals het promoten van condoomgebruik en betere toegang tot PrEP. Jongeren moeten de informatie en middelen krijgen om zichzelf te beschermen tegen hiv.”
In de leeftijdscategorie 15-24 jaar werden in 2023 40 nieuwe hiv-diagnoses gesteld. Van de MSM met een nieuwe diagnose in 2002 was 15% tussen de 15 en 30 jaar oud. In 2023 was dat 29%. Deze stijgende trend benadrukt de noodzaak om bestaande preventiestrategieën te versterken en nieuwe maatregelen te implementeren.
Bron: Stichting hiv monitoring
Dat meer preventie nodig is blijkt uit de cijfers van Stichting hiv monitoring over gebruik van PrEP voorafgaande aan een hiv-diagnose.
Het gebruik van PrEP – de preventieve hiv-medicatie – stijgt onder MSM en transgenderpersonen, van 8% in 2021 naar 15% in 2023. Desondanks blijven er veel kansen liggen; van de mensen met een nieuwe hiv-diagnose die PrEP niet hebben gebruikt, dacht 25% geen risico te lopen, kende 19% PrEP niet en had 21% graag PrEP gewild, maar had geen toegang of stond op een wachtlijst. Daarnaast geeft 23,4% van de in 2023 met hiv gediagnosticeerde MSM aan geen PrEP te hebben willen gebruiken. Tegelijkertijd zijn er signalen dat de zorg voor mensen die stoppen met PrEP verbeterd moet worden.
Vermeulen benadrukt het belang van een gebalanceerde aanpak: “PrEP is een krachtig middel, maar het is niet de enige oplossing. Er moet daarnaast geïnvesteerd worden in condoompromotie en betere begeleiding voor mensen die met PrEP stoppen.”
Ondanks de zorgelijke cijfers onder jongeren, benadrukt Aidsfonds dat Nederland nog steeds in een goede uitgangspositie verkeert om het aantal nieuwe hiv-infecties naar nul terug te brengen. De middelen zijn voorhanden, maar moeten effectief worden ingezet.
Vermeulen: “We hebben de tools om hiv de wereld uit te helpen. Maar we moeten snel en doortastend handelen om verdere verspreiding onder kwetsbare groepen te voorkomen Dit kan door meer campagne te voeren en een goede surveillance die ons de cijfers geven om bij te sturen. Daarin is een grote taak weggelegd voor onze overheid, onze oproep is dan ook om juist hier niet op te bezuinigen. We vrezen dat als er juist op preventie bezuinigd wordt de stijging in hiv infecties verder zal doorzetten, en we weer 15 jaar terug gaan in de tijd.”
Deze cijfers komen uit een voorpublicatie van het 2024 Hiv Monitoring Rapport. Lees de voorpublicatie bij Stichting hiv monitoring
Het volledige rapport komt op 21 november beschikbaar.
