Nieuwe cijfers aidsepidemie laten stilstand zien, maar de echte crisis moet nog komen

Geen vooruitgang meer

In totaal leven er wereldwijd 40,8 miljoen mensen met hiv. In 2024 kwamen daar 1,3 miljoen nieuwe hiv-infecties bij en overleden 630.000 mensen aan de gevolgen van aids. Deze aantallen zijn vrijwel identiek aan die van 2023. Maar schijn bedriegt: de cijfers geven een beeld van 2024 – voordat president Trump de stekker uit de ontwikkelingshulp trok. De verwoestende impact van de Amerikaanse bezuinigingen op hiv-programma’s zal pas vanaf 2025 zichtbaar worden in de statistieken.

Mark Vermeulen, directeur Aidsfonds: “De cijfers uit het UNAIDS-rapport zijn een duidelijke waarschuwing: zelfs vóór de Amerikaanse bezuinigingen stagneerde de wereldwijde hiv-bestrijding al. De komende jaren dreigt een dramatische terugval. Zonder extra investeringen zal het aantal hiv-infecties en aidsdoden terugkeren naar het niveau van begin jaren negentig, toen de epidemie op haar hoogtepunt was.”

De dramatische terugval waar Mark het over heeft zie je goed terug in de grafieken hieronder, ook afkomstig uit het onderzoek:

De dreiging: een wereldwijde terugval in zicht

Met het wegvallen van miljarden dollars aan Amerikaanse hiv-steun in 2025 – onder meer via USAID en PEPFAR – is de hiv-respons in tientallen landen in gevaar gekomen. Klinieken zijn gesloten, medicatie raakt op, zorgpersoneel is ontslagen en het aantal hiv infecties stijgt. Slechts één voorbeeld: Uit het rapport blijkt dat 40.000 mensen eind 2024 in Nigeria toegang hadden tot het hiv-preventiemiddel PrEP. Inmiddels weten we dat dat er in april 2025 nog maar 7.500 waren.

Zonder extra investeringen zal het aantal hiv-infecties en aidsdoden terugkeren naar het niveau van begin jaren negentig, toen de epidemie op haar hoogtepunt was.

Mark Vermeulen, directeur Aidsfonds

Stijging aantal hiv-infecties in verschillende regio’s

In grote delen van de wereld daalt het aantal hiv-infecties. Maar in sommige regio’s stijgt dit aantal juist, vaak in landen waar kwetsbare groepen worden buitengesloten of gestigmatiseerd.

• In Oost-Europa en Centraal-Azië blijven de infectiecijfers stijgen, mede door het steeds strenger wordende anti-lhbti+-beleid, bijvoorbeeld in Rusland.
• In het Midden-Oosten en Noord-Afrika is zelfs sprake van een stijging van 98% aan nieuwe hiv-infecties.
• Ook in Latijns-Amerika is sprake van een stijgend aantal hiv-infecties.

Gat in de financiering

Het rapport toont aan dat er eind 2024 wereldwijd 18,7 miljard dollar beschikbaar was voor de aidsaanpak in lage- en middeninkomenslanden – 17% minder dan de jaarlijks benodigde 21,9 miljard dollar om aids in 2030 te beëindigen. Hoewel 26 landen aangeven hun nationale hiv-budgetten vóór 2026 te willen verhogen, is dat bij lange na niet genoeg. Veel landen – waaronder in Sub-Sahara Afrika, Noordwest-Afrika, Zuid-Amerika, Indonesië, India en Rusland zijn grotendeels afhankelijk van internationale financiering. Met het plotselinge wegvallen van Amerikaanse steun staan zij voor een onmogelijke opgave. Zelfs met extra eigen middelen kunnen zij het gat dat USAID en PEPFAR achterlaten, niet dichten.

Nederland moet nú verantwoordelijkheid nemen

Aidsfonds roept de Nederlandse overheid met klem op om níét te bezuinigen op internationale aidsbestrijding. Landen die het hardst worden getroffen, tonen hun inzet en proberen hun eigen bijdrage te verhogen. Maar de Amerikaanse bezuinigingen kwamen te snel en het gat is te groot om lokaal op te vangen. Juist nu is internationale solidariteit onmisbaar. Nederland moet blijven bijdragen aan een wereld zonder aids.

Download hieronder het volledige rapport: