Stigma rondom hiv remt bestrijding epidemie op de Caribische eilanden
Ondanks de toegang tot testen en behandeling is het aantal nieuwe hiv-diagnoses in het Caribisch gebied niet gedaald, in tegenstelling tot de wereldwijde trends. Stigma en wetgeving staan de bestrijding in de weg. Door een nieuw onderzoek is er voor het eerst een duidelijk beeld van de hiv-epidemie op de eilanden Aruba, Bonaire en Curaçao.
De SPIRIT studie werd door de ziekenhuizen op de drie eilanden en UMC Utrecht uitgevoerd, met steun van Aidsfonds. De nieuwe data en inzichten zijn belangrijk om de hiv-epidemie succesvol aan te kunnen pakken.
Hiv-infecties komen relatief tenminste 3 tot 5 keer vaker voor op de Caribische eilanden dan in Nederland, en meer dan de helft van de mensen met hiv krijgt hun diagnose heel laat na infectie. Dat geeft meer risico op complicaties, maar zorgt er ook voor dat het virus nog lange tijd kan worden doorgegeven. Het goede nieuws: wanneer mensen hun diagnose krijgen, laten ze zich goed behandelen met hiv-remmers. Daardoor wordt het virus succesvol onderdrukt en kan het niet worden doorgegeven.
Hardst geraakte groepen
Het exacte aantal mensen met hiv op de drie eilanden is onbekend. Wel hebben we nu zicht op het aantal gestelde diagnoses. Op Aruba komt twee derde van de hiv-diagnoses voor onder mannen die seks hebben met mannen, op Bonaire en Curaçao daarentegen zijn de meeste diagnoses onder heteroseksuele mensen. Op Bonaire en Aruba is bijna de helft van de diagnoses onder mensen die zijn geïmmigreerd naar de eilanden.
Aruba in cijfers
- 392 mensen met een hiv-diagnose
- 94% is op behandeling
- 91% daarvan heeft het virus onderdrukt
Meer dan de helft, 55%, heeft lang gewacht om zich te laten testen op hiv. Discriminerende wetgeving op Aruba draagt hier aan bij: een immigrant of asielzoeker met hiv krijgt geen woon- of werkvergunning.
Taboe en wetgeving zorgt voor late diagnose
De late hiv-diagnoses komen meer voor onder heteromannen en -vrouwen, mensen met een leeftijd boven de 50 jaar en mensen die zijn geïmmigreerd naar de eilanden.
Door het taboe op hiv is de kennis over hiv beperkt en wordt het testen op een mogelijke infectie uit angst en schaamte lang uitgesteld. Veel mensen worden pas getest op hiv op het moment dat ze al ernstig ziek zijn en aids hebben.
Anoniem testen is op Curaçao en Bonaire niet mogelijk. Op Aruba kan dat wel, maar is de drempel te hoog door discriminerende wetgeving: een immigrant of asielzoeker met hiv krijgt geen woon- of werkvergunning. Bovendien worden de kosten van testen en behandeling voor hen niet vergoed.
Curaçao in cijfers
- 881 mensen met een hiv-diagnose
- 81% is op behandeling
- 89% daarvan heeft het virus onderdrukt
De laatste 4 jaar nam het aantal nieuwe hiv-diagnoses toe. 53% kreeg de diagnose pas jaren na infectie en was al ernstig ziek. Een groep mensen verdween hier uit zorg; stigma speelt hierbij een belangrijke rol.
Stigma
Bijna de helft van de mensen met hiv op de eilanden deelt diens hiv-status niet met familieleden en/of tenminste 1 goede vriend, en meer dan 90% niet met collega’s of kennissen, met name uit angst om buitengesloten te worden of uit schaamte. Meer dan een kwart van de mensen met hiv op de eilanden voelt zich uitgesloten in de samenleving. Het doorbreken van het taboe op hiv is belangrijk om mensen die leven met hiv op de eilanden meer te kunnen betrekken bij beleid rondom de zorg en preventie van hiv.
Hiv-preventiepil PrEP
Van de mensen die een hiv-diagnose hebben gekregen in de afgelopen jaren, had 60% tot 70% nog nooit van de hiv-preventiepil PrEP gehoord. Op de eilanden is er nog geen formele infrastructuur voor het aanbieden van PrEP. Sinds 2020 zijn er op Aruba 80 mensen die op eigen initiatief via het ziekenhuis PrEP gebruiken, maar een deel van hen is ook weer uit het zicht en uit de zorg verdwenen.
Bonaire in cijfers
- 66 mensen met een hiv-diagnose
- 89% is op behandeling
- 85% daarvan heeft het virus onderdrukt
Testen op hiv kan alleen op voorschrift van een arts en dat is een grote drempel. Bij 36% van de mensen die een hiv-diagnose kregen was er al sprake van aids.
Taboes doorbreken
Er liggen grote uitdagingen op de drie Nederlandse eilanden om er een einde te maken aan aids. De zorg is er op orde en de middelen zijn er om op hiv te testen en hiv te behandelen, maar het taboe op hiv is er groot. Stigma en ook discriminerende wetgeving belet mensen om zich te laten testen op hiv. Zolang dat niet verandert zal de strijd tegen de hiv-epidemie blijven achterlopen. De nieuwe verzamelde cijfers zetten nu niet alleen de zorgmedewerkers aan het denken over hoe het taboe te doorbreken en het testen te verbeteren, maar hopelijk ook de beleidsmakers die dringend wetten moeten aanpassen.
