Hiv in Nederland

In Nederland leven er naar schatting 24.110 mensen met hiv. Het grootste deel van hen die weten dat ze hiv hebben, wordt behandeld. Zij hebben dankzij de hiv-remmers dezelfde levensverwachting als mensen zonder hiv. Bovendien kunnen mensen die succesvol worden behandeld het virus niet overdragen. Naar schatting weten 1.640 mensen in Nederland niet dat ze het virus bij zich dragen. 

Te laat in zorg

In 2021 zijn er 427 nieuwe hiv-diagnoses gesteld; het jaar daarvoor waren dat er 450. Bij 57% van de diagnoses is sprake van een vergevorderde hiv-infectie of zelfs aids. Helaas komt een deel van hen nog steeds te laat in zorg. Mede daardoor zijn er in 2021 in Nederland 13 mensen aan de gevolgen van aids overleden.

 

PrEP

Sinds 2019 verzamelt Stichting Hiv Monitoring informatie over PrEP-gebruik bij mensen met een nieuwe hiv-diagnose. Daaruit blijkt dat in ieder geval 48 personen die in de periode 2019 – 2021 een hiv-diagnose kregen, PrEP wilden gebruiken. Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk aanzienlijk hoger, aangezien deze gegevens van minder dan de helft van de mensen die hun diagnose kregen bekend zijn. Vier van de 48 mensen hebben hiv opgelopen terwijl ze op de wachtlijst stonden bij de GGD’en.

Nederland loopt hopeloos achter op het beschikbaar stellen van PrEP; in veel Europese buurlanden is PrEP voor iedereen die in aanmerking komt beschikbaar en wordt het vergoed.

 

Hiv zonder dat je het weet

Het grootste risico dat de epidemie in Nederland zich uitbreidt, komt van mensen die niet weten dat ze hiv hebben. Als je niet weet dat je hiv hebt, is de kans dat je hiv overdraagt groter. Mensen die namelijk wel weten dat ze hiv hebben, vrijen in de regel veiliger. Daarnaast heb je meer virus in je bloed vlak nadat je geïnfecteerd bent. Bij mensen met hiv die succesvol behandeld worden met hiv-remmers, is het virus niet langer aantoonbaar in het lichaam. Dat betekent dat zij het virus niet overdragen. Zelfs bij seks zonder condoom. (Bij seks zonder condoom blijf je wel risico lopen op andere soa’s.) Dit heet N=N: Niet meetbaar = Niet overdraagbaar. In Nederland testen we daarom actief op hiv. Iedereen die voor een soa-test bij de GGD komt, krijgt een hiv-test aangeboden. Mannen met homoseksuele contacten en sekswerkers krijgen het advies om zich elk half jaar op hiv en andere soa's te laten testen. Zwangere vrouwen worden standaard op hiv getest, mede om hiv bij hun baby's te voorkomen.

Discriminatie

Helaas krijgen mensen met hiv in ons land nog steeds te maken met negatieve reacties. Zeker de helft van de mensen met hiv in Nederland heeft te maken (gehad) met discriminatie in de familiesfeer of vriendenkring, het uitgaansleven, in de werksfeer, en bij contacten met financiële dienstverleners of door hun sekspartner. Denk hierbij aan beschuldigingen, vermijding, buitengewone hygiënische maatregelen, onverschilligheid en uitsluiting. Bij veel mensen met hiv veroorzaakt dit stress en andere gezondheidsklachten. Discriminatie heeft bovendien een negatief effect op de aidsbestrijding. Men praat hierdoor minder makkelijk over hiv terwijl dit juist nodig is voor goede preventie. Ook meer aandacht geven aan de verwerking van de diagnose, (zelf)stigma, sociale vaardigheden, het voorkomen van stress en inzicht in rechten voor mensen met hiv blijft belangrijk.

Niet alleen hiv

Het hebben van andere aandoeningen naast hiv (dit heet co-morbiditeit), komt bij mensen met hiv steeds vaker voor. Zo hebben jongeren en homoseksuele mannen met hiv relatief vaker een soa. Ook ouderdomsklachten komen geregeld voor bij hiv-positieven. Doordat de gemiddelde leeftijd van mensen met hiv stijgt, én omdat - volgens recente indicaties - mensen met hiv sneller verouderen. Verontrustend nieuws, omdat niet altijd vast te stellen is of bijvoorbeeld kanker en hart- en vaatziekten het gevolg zijn van een leefstijl, de hiv-medicatie, veroudering of een combinatie hiervan. Er is dus meer inzicht nodig in het voorkomen van deze klachten. Bovendien zullen hulpverleners moeten zoeken naar manieren om beter aan de veranderende behoefte van patiënten te voldoen. 

Meest getroffen groepen

Een groot deel van de mensen met hiv komt oorspronkelijk niet uit Nederland. Hiv-preventie onder deze groep is lastig vanwege het taboe op hiv en aids. Het betrekken van migranten en migrantenorganisaties die een belangrijke rol vervullen binnen de gemeenschappen is een goede optie om de preventieboodschap gecommuniceerd te krijgen. En door het effect van preventie op migranten in kaart te brengen, kunnen we deze verbeteren en andere migrantengroepen hiervan laten profiteren. 

Onder de 427 mensen die in 2021 een hiv-diagnose kregen, waren 250 (59%) mannen die seks hebben met mannen. Volgens Stichting Hiv Monitoring blijft het aantal nieuwe hiv-infecties onder deze groep afnemen conform de verwachtingen. Ook het effect van PrEP is te zien, maar dat zou groter kunnen zijn bij bredere beschikbaarheid van de pil.

Geen afname onder heteroseksuelen

In 2021 kregen 121 mannen en vrouwen die hiv hebben opgelopen via heteroseksueel contact. In deze groep zet de afname van nieuwe hiv-infecties opvallend genoeg niet door. Tegelijk maken ze een groot deel uit van degenen die erg laat hun diagnose, en dus lang rondlopen met een onbehandelde hiv-infectie zonder het te weten.

Om de hiv-epidemie echt tot een einde te brengen in Nederland is nu maatwerk nodig, We moeten de juiste mensen op de juiste plek en op het juiste moment beter weten te vinden. Dat begint met het wegnemen van de vooroordelen en de schaamte rond hiv, want dat is nog steeds de grootste belemmering voor velen om zich te laten testen en passende zorg op te zoeken.

Meer weten?

Elk jaar brengt het RIVM een rapport uit met de laatste soa- en hiv-cijfers. In dit rapport staan ook de kenmerken beschreven van de hiv-epidemie. Dit onderdeel wordt verzorgd door de Stichting Hiv Monitoring. Deze laatste geeft een uitgebreid, wetenschappelijk rapport uit met algemene kenmerken van mensen die onder behandeling zijn bij de 12 hiv-behandelcentra in Nederland. Het gaat hier bijvoorbeeld om de gemiddelde leeftijd bij de hiv-diagnose en de manier waarop hiv is opgelopen. Ook staat in dit rapport hoe het staat met de verspreiding van resistent virus.

Wat weet jij van hiv en aids?

Is hiv overdraagbaar door zweet? Hoeveel procent van de mensen met hiv krijgt medicijnen? En wat is de overeenkomst tussen Elton John en Bill Clinton? Doe de hiv kennisquiz en test je kennis. 

 

test je kennis

Jaarlijks komen er in Nederland meer dan 400 nieuwe hiv-infecties bij en overlijden er nog steeds mensen aan de gevolgen van aids. Daarom zetten we alles op alles om dit te stoppen. Daar hebben we jouw hulp bij nodig. Help je mee?

 

help mee

Aidsfonds gebruikt cookies om de website goed te laten functioneren, webverkeer (geanonimiseerd) te analyseren, socialmedia-filmpjes en -posts te tonen en gericht te kunnen adverteren. Je geeft toestemming voor deze cookies door op accepteren te klikken. Ben je niet akkoord, wijzig dan je voorkeuren. Meer informatie