Start van de behandeling

Hoeveelheid virus en afweer

Hoe meer hiv er in het bloed zit, hoe sneller de afweer aftakelt. De afweer wordt uitgedrukt in het aantal CD4-cellen per kubieke millimeter bloed. CD4-cellen spelen een belangrijke rol in het menselijke afweersysteem. Bij mensen zonder hiv kan de CD4-waarde variëren van 450 tot 1.600. 

Hiv-behandeling wordt bij voorkeur zo snel mogelijk na diagnose gestart. Met het oog op de toekomstige gezondheid is het namelijk belangrijk dat de afweer niet te veel schade oploopt. Een erg beschadigde afweer is moeilijker om weer op peil te krijgen. Uit groot onderzoek in 2013 bleek dat laat starten met behandeling een grotere kans geeft op hart- en vaatziekten, ernstige nier- en leverschade en bepaalde vormen van kanker. 

CD4-waarde onder de 350

Als de CD4-waarde tot onder de 350 is gezakt is behandeling echt nodig om hiv-gerelateerde ziekte te voorkomen. Mensen die deze ziekteverschijnselen al hebben, krijgen ook medicatie om infecties te bestrijden. De behandeling is erop gericht om de afweer zo snel mogelijk op peil te krijgen. Een kleine toename van de CD4-waarde, kan al een groot effect hebben op de gezondheid.

Welke combinatie kiezen?

De arts bepaalt in overleg met de cliënt welke combinatie van hiv-remmers het meest geschikt is. Als je niet geïnfecteerd bent met resistent virus, is er een ruime keuze uit diverse, effectieve combinaties. Het is mogelijk om een combinatie te kiezen die je maar één keer per dag in de vorm van één pil hoeft te slikken. 

De hiv-behandelaar let bij de keuze goed op mogelijke bijwerkingen en het gemak waarmee je de pillen in kunt nemen. De combinatie moet goed bij jou passen. Dat bevordert de therapietrouw (zie hieronder). Als jouw hiv wel resistent is voor één of meerder remmers, zijn de keuzemogelijkheden (iets) beperkter. Als het virus resistent is voor (bijna) alle remmers, wordt zo mogelijk uitgeweken naar een combinatie waarvan het effect nog moet worden onderzocht. 

Therapietrouw

Het is van het grootste belang dat je het dagelijks slikken van hiv-remmers volgens de voorschriften volhoudt. Dit wordt therapietrouw genoemd. Als je de regels niet volgt, krijgt hiv de kans om resistent te worden. Therapietrouw zijn betekent:

• geen dosis vergeten;
• per keer alle pillen innemen;
• de pillen op tijd innemen;
• voedingsregels volgen (op nuchtere maag of bij maaltijd slikken).

Het is goed om te weten dat ‘op tijd’ niet op de minuut aankomt. Meestal is er wel een uur speling of soms zelfs meer. Per combinatie verschillen de regels. De arts kan je hierover informeren. Bespreek ook wat je moet doen als je van de regels bent afgeweken. Als je op reis gaat naar een land met een groot tijdverschil, overleg je ook met je arts over hoe je je slikschema kunt inrichten.

Bijwerkingen

Vaak treden bijwerkingen in het begin meer op omdat je lichaam nog moet wennen aan de medicijnen. Bespreek daarom met de arts wat hij of zij tegen de bijwerkingen kan doen. Vaak verdwijnen de klachten of worden minder ernstig in de loop van de tijd. Lees meer over bijjwerkingen. 

Voortgang behandeling

Als je eenmaal bent gestart met hiv-remmers, wordt je regelmatig gecontroleerd. Over het algemeen is de viral load na drie tot zes maanden ondetecteerbaar, oftewel niet te meten. Vanaf dat moment kun je hiv niet meer overdragen. Elke zes maanden ga je voor controle naar je hiv-behandelaar. Je viral load-waarde wordt gemeten en je algehele gezondheid wordt gecontroleerd. 

Viral load daalt niet of stijgt weer

Als de viral load-waarde niet daalt naar een onmeetbaar (ondetecteerbaar) niveau, zal een andere combinatie van hiv-remmers worden geprobeerd. Dit gebeurt ook als de viral load na verloop van tijd weer toeneemt. Er wordt dan onderzocht voor welke hiv-remmer(s) het virus resistent is geworden. Dit bepaalt de keuze voor een nieuwe combinatie. Hoe vaker dit gebeurt, hoe beperkter de keuze wordt voor bekende, effectieve combinaties. Dit onderstreept nog eens het belang van therapietrouw. 

Als therapietrouw niet lukt

De arts zal behalve de viral load en CD4-meting, ook andere onderzoeken doen. Het is van belang dat je algehele gezondheid goed blijft. Welke onderzoeken de arts uitvoert, hangt af van je algehele gezondheid, je leefstijl en de soort combinatie die je slikt.