Goedkope versie van baanbrekend hiv-preventiemiddel op komst
Een nieuwe stap in de strijd tegen aids: lenacapavir, het baanbrekende medicijn dat hiv voorkomt en slechts twee keer per jaar hoeft te worden toegediend, wordt binnen 2 jaar betaalbaar beschikbaar voor de 120 armste landen van de wereld.
Tot nu toe kostte lenacapavir, zoals het medicijn heet, ruim 28.000 dollar (omgerekend 24.000 euro) per persoon per jaar – een onbetaalbaar hoge prijs voor de meeste landen. Dankzij een historische overeenkomst tussen onder andere het Clinton Health Access Initiative, de Gates Foundation en het Zuid-Afrikaanse onderzoeksinstituut Wits RHI, daalt die prijs straks naar slechts 40 dollar (omgerekend 34 euro) per persoon per jaar.
Dat opent de deur voor miljoenen mensen in meer dan 120 lage- en middeninkomenslanden om toegang te krijgen tot deze levensreddende preventie.
Eerdere doorbraak: gelijktijdige uitrol
Eerder dit jaar kondigde het Global Fund, het grootste gezondheidsfonds ter wereld, al aan dat lenacapavir tegelijk beschikbaar komt in Afrikaanse landen en westerse landen. Dat was een belangrijke doorbraak, omdat hiv-medicijnen meestal pas jaren later betaalbaar worden in lage-inkomenslanden. De nieuwe prijsafspraken zorgen ervoor dat die belofte nu ook waargemaakt kan worden.
Over het middel
De lenacapavir-prik is internationaal erkend als veilig en effectief en hoeft slechts twee keer per jaar te worden toegediend.
Daardoor kan het een groot verschil maken voor mensen die moeite hebben met het dagelijks slikken van de hiv-preventiepil PrEP, bijvoorbeeld vanwege stigma, gebrekkige toegang tot zorg, armoede en voedseltekort. Of voor vrouwen die te maken krijgen met seksueel geweld of door ongelijke machtsverhoudingen, culturele normen en afhankelijkheid van mannen geen condoomgebruik kunnen overleggen. Zo kan het dat van alle nieuwe hiv-infecties in het deel van Afrika onder de Sahara, 63% jonge vrouwen en meisjes treft.
De uitrol van lenacapavir maakt verschil voor vrouwen, omdat het eindelijk een échte keuze geeft. Vrouwen kunnen hiermee zélf beslissen over hun gezondheid en seksueel leven, zonder toestemming van anderen te vragen. Dat helpt om het hoge aantal hiv-infecties onder meisjes en vrouwen terug te dringen.
Jerop, een hiv-activist uit Kenia die zelf met hiv leeft
dit betekent keuzevrijheid voor vrouwen
Niet alle landen profiteren
Hoewel deze prijsafspraken een enorme stap vooruit zijn, vallen niet alle landen onder de deal. Zo zijn middeninkomenslanden zoals Brazilië en Mexico uitgesloten. Dat betekent dat zij zelf afspraken moeten maken over de prijs of zelf het medicijn moeten produceren. Dat is problematisch, omdat de strijd tegen hiv daar zonder betaalbare toegang een enorme uitdaging blijft.
Het is een belangrijke stap dat lenacapavir tegen een lagere prijs beschikbaar wordt in 120 lage- en middeninkomenslanden. Tegelijkertijd profiteren niet alle landen hiervan, terwijl ook daar veel mensen met hiv wonen. Er is nog veel te doen om toegang voor iedereen te garanderen.
Remko van Leeuwen, expert wetenschappelijk onderzoek bij Aidsfonds
Nog veel te doen
Deze deal brengt ons dichter bij een wereld zonder aids. Maar betaalbare medicijnen alleen zijn niet genoeg; ze moeten bij de mensen terecht komen die ze het hardst nodig hebben. Elke week lopen 25.000 mensen hiv op. Er is dus geen tijd te verliezen.
Daarom gaan wij, samen met de hardst geraakte gemeenschappen, werken aan het vergroten van de bekendheid van nieuwe preventiemiddelen onder de mensen die ze nodig hebben, zodat er vraag ontstaat. We gaan stigma tegen en lobbyen voor voldoende zorgcapaciteit en -kennis, en een sterke infrastructuur om zoveel mogelijk mensen zo snel mogelijk te kunnen bereiken.
Zo kunnen we toegang versnellen en zorgen dat niemand wordt buitengesloten van levensreddende hiv-preventie!
