1981: Een nieuwe ziekte
De wereld schrikt op door een nieuwe dodelijke ziekte. Ook in Nederland vallen slachtoffers. De ziekte kreeg de naam aids (Acquired Immune Deficiency Syndrome).
1983: Ontdekking van het virus: hiv
Wetenschappers vinden het virus dat aids veroorzaakt: hiv. Françoise Barré-Sinoussi speelt daarbij een belangrijke rol, waarvoor ze later de Nobelprijs wint. De wereld hoopte dat er nu snel een vaccin zou komen.
1984: Spuitomruil
Door het gebruik (en delen) van naalden lopen drugsgebruikers wereldwijd relatief veel kans op een hiv-infectie. In 1984 paste Nederland als eerste in de wereld het omruilen van spuiten toe. Doordat injecterende drugsgebruikers met schone naalden konden spuiten, nam het aantal hiv-infecties onder hen af.
1985: Oprichting Aidsfonds
Een groepje homomannen zamelde in 1985 geld in om kerstpakketten te geven aan aidspatiënten. Dit leidde tot de oprichting van Aidsfonds. Naar Amerikaans voorbeeld introduceert Aidsfonds niet veel later buddyzorg in Nederland. Deze één op één begeleiding wordt tegenwoordig ook gebruikt bij andere ziektes.
1985: Hiv-test
Wetenschappers ontwikkelen in 1985 een hiv-test. Voor mensen die in die periode positief getest werden op hiv betekende het de confrontatie met je naderende dood.
1986: Medicijn AZT lijkt aan te slaan
Het middel AZT lijkt te werken bij mensen met aids en vertraagt het ziekteproces. Het kan hiv echter niet volledig onderdrukken. Aidsfonds gaat samenwerken met de producent van het middel in de zoektocht naar meer hiv-remmende medicijnen.
1987: Freddie Mercury krijgt diagnose hiv
Zanger Freddie Mercury van de band Queen krijgt in 1987 te horen dat hij hiv heeft. Hij houdt zijn status voor de buitenwereld verborgen. In 1991 maakt hij bekend aids te hebben. Een dag later overlijdt hij aan de gevolgen van aids.
1987: Eerste Nederlandse voorlichtingscampagne
Samen met de Nederlandse overheid slaagde Aidsfonds er in om de aidsepidemie kleiner te houden dan werd gevreesd. In 1987 startte de eerste voorlichtingscampagne. Het condoomgebruik is in tien jaar tijd fors gestegen van 20% tot 70% bij losse contacten.
1988: Eerste Wereld Aidsdag
In 1988 werd de eerste Wereldaidsdag gehouden om aandacht te vragen voor de aidsepidemie. Dit was een initiatief van medewerkers van de World Health Organization. Begin jaren negentig kreeg de solidariteit met aidsslachtoffers een internationaal symbool: de red ribbon. Wereld Aids Dag wordt nog steeds jaarlijks op 1 december georganiseerd. In veel landen dragen mensen op die dag het rode aidslintje.
1990: Aids Infolijn
In 1990 werd de Aids Infolijn vanuit de overheid ondergebracht bij het Aidsfonds. De bellers waren zo verzekerd van de meest actuele feiten over hiv en aids. Tot op de dag van vandaag worden met de Aids Soa Infolijn jaarlijks zo’n 20.000 mensen geholpen met advies.
1993: René Klijn sterft aan de gevolgen van aids
Met zijn vertolking van Mr Blue bij Paul de Leeuw gaf René Klijn een gezicht aan aids in Nederland. Tijdens de opname was René al ernstig verzwakt door de gevolgen van aids.
René’s versie van Mr Blue werd na de uitzending een nummer 1-hit en de best verkochte single van 1993. De opbrengsten van het nummer schonk Klijn aan Aidsfonds. Een jaar na de tv-opname overleed René, net voor zijn 31e verjaardag, aan de gevolgen van aids.
1994: Behandeling voor zwangere vrouwen
Men ontdekt een behandeling dat voorkomt dat zwangere vrouwen hiv overdragen op hun kind. Aidsfonds steunt de ontwikkeling van een goedkopere kuur. Hierdoor worden honderdduizenden kinderen zonder hiv geboren.
1996: Combinatietherapie – de grote doorbraak
Een cocktail van hiv-remmende medicijnen slaagt erin het hiv-virus te onderdrukken zodat aids uitblijft. Miljoenen mensen danken hun leven hieraan. De combinatietherapie was een idee van aidsonderzoeker Joep Lange. Velen verklaarden hem voor gek, maar met steun van Aidsfonds kon hij toch onderzoek doen. Lange was in 2014 een van de vele slachtoffers van de aanslag op MH17.
1996: 3,4 miljoen nieuwe hiv-infecties
Nog nooit kregen zoveel mensen hiv in één jaar. Dit blijkt de piek: in de jaren hierna daalt het wereldwijde aantal nieuwe infecties steeds verder. Vooral in het zuiden en oosten van Afrika, waar de epidemie het grootst is, worden grote stappen gemaakt. Maar in andere regio’s stijgt het aantal nieuwe infecties juist. In 2024 liepen wereldwijd 1,3 miljoen hiv op.
2000: Start projecten in Afrika
Van de 1,5 miljoen aidsdoden, zijn er 1,2 miljoen in Afrika. Hiv-remmers zijn alleen betaalbaar voor rijke landen. Aidsfonds start daarom projecten in de hardst getroffen gebieden.
2001: Merkloze hiv-remmers
Goedkope, merkloze hiv-remmers komen op de markt. Nu kan op grotere schaal medicatie verstrekt worden.
2005: Levensverzekering voor mensen met hiv
In 2005 bereikten Aidsfonds en de Hiv Vereniging Nederland een mijlpaal: mensen met hiv konden voor het eerst een levensverzekering afsluiten. Dit is een voorbeeld van de inspanningen die beide organisaties verrichten om mensen met hiv een normaal en volwaardig leven te geven.
2007: Eerste persoon geneest van hiv
Timothy Brown is de eerste man ter wereld die geneest van hiv. Brown’s genezing is uitzonderlijk, maar geeft hoop aan wetenschappers wereldwijd.
2007: 3 in 1 pil
Er komt een 3-in-1 pil die maar één keer per dag geslikt hoeft te worden. Het wordt makkelijker om de behandeling vol te houden.
2011: Doorbraak – behandeling als preventie
Belangrijke ontdekking: hiv-remmers zorgen er óók voor dat hiv niet wordt overgedragen. Aidsfonds bewijst dit met een project in Eswatini (toen nog Swaziland), waar het aantal hiv-infecties halveert. Het land was het eerste land ter wereld dat de aidsbestrijdingsdoelen voor 2025 haalde.
2012: hiv-preventiepil PrEP
Er is een pil waarmee je hiv kunt voorkomen: PrEP. Wetenschappers hebben bewezen dat de PrEP-pil veilig is en duizenden nieuwe hiv-infecties kan voorkomen.
Toch is de pil controversieel en duurt laagdrempelige beschikbaarstelling in Nederland lang. Na langdurige lobby van Aidsfonds en partners kan iedereen met een verhoogd risico op hiv sinds 2024 bij de GGD terecht voor PrEP-zorg, maar de pillen worden niet vergoed.
2016: Verder terugdringen van nieuwe hiv-infecties faalt
Het aantal nieuwe hiv-infecties in de wereld daalt niet verder, maar stagneert. In sommige landen is er zelfs een forse stijging! De aandacht voor de aidsbestrijding verslapt.
2016: Ontdekking biologische hiv-versnipperaar
De Amsterdamse Theo Geijtenbeek en zijn team ontdekken met steun van Aidsfonds-donateurs een eiwit dat hiv door een versnipperaar haalt. Deze doorbraak kan leiden tot een therapie om hiv te vernietigen of te voorkomen.
2017: Amsterdam heeft primeur
Amsterdam haalt als eerste de doelen die voor 2020 zijn gesteld: 90% van de mensen met hiv is getest, 90% van hen krijgt hiv-remmers en bij 90% van de mensen die hiv-remmers krijgen is het virus onderdrukt (90-90-90).
2018: Zorgwekkende groei van hiv in Oost-Europa
Aidsfonds vraagt aandacht voor het snel toenemende aantal hiv-infecties in Oost-Europa. Hier groeit de epidemie net zo snel als in de beginjaren in Afrika.
2019: Meer personen genezen van hiv
Door Aidsfonds gesteunde onderzoekers uit Utrecht maken bekend dat twee mensen met hiv, die net als Timothy Brown ook leukemie hadden, vrij zijn van hiv na een stamceltransplantatie. In de jaren erna volgen er meer: in 2025 zijn er al 10 mensen genezen van hiv op deze manier.
Deze behandeling is echter te risicovol om toe te passen voor iedereen met hiv. Wetenschappers zijn er echter wel van overtuigd dat er een geneesmiddel gevonden zal worden dat werkt voor iedereen.
2024: Doorbraak – halfjaarlijkse prik voorkomt hiv-infecties
Een baanbrekend onderzoek toont aan dat een halfjaarlijkse injectie van het middel lenacapavir een hiv-infectie vrijwel feilloos voorkomt. Aidsfonds zet zich in om te zorgen dat de hiv-preventieprik zo snel en laagdrempelig mogelijk beschikbaar komt voor iedereen die ‘m het hardst nodig heeft.
? Met jouw hulp naar het einde van aids
Niemand sterft meer aan aids en geen nieuwe hiv-infecties. Dat is de doelstelling die we hebben gesteld. Een reëel doel. Want we hebben de kennis en de middelen. Het kan, als we nu met z’n allen de schouders eronder zetten. Help je mee?