Een wereldwijde ‘vaccinatieapartheid’ ontvouwt zich. Terwijl de rijke landen zijn begonnen met het aanbieden van een derde coronaprik, wachten miljoenen mensen in de armste landen nog altijd op hun eerste prik. Dat geldt ook voor de mensen in mijn eigen land, Oeganda. Wij lijden, wij begraven onze dierbaren. Terwijl er één ding zeker is: al deze coronadoden hadden voorkomen kunnen worden.

Veertig jaar na de ontdekking van de eerste aidsgevallen herhalen we dezelfde fouten in de aanpak van de coronapandemie. Miljoenen levens zijn onnodig door aids verloren gegaan, omdat levensreddende hiv-medicatie buiten bereik bleef van mensen in armoede. Dit onrecht, deze ongelijkheid, heeft ervoor gezorgd dat aids een van de dodelijkste pandemieën is geworden van deze tijd.

Aids is niet voorbij. Meer dan 35 miljoen doden door aids en één sterfgeval per minuut is een noodsituatie. In veel landen is het aantal hiv-infecties omlaaggegaan. En dankzij medicijnen kunnen mensen met hiv een lang en gezond leven leiden. Maar de kloof tussen degenen die wel toegang hebben tot goede hiv-zorg en zij die worden uitgesloten, wordt steeds groter. Dat raakt me enorm.

Of je leeft of sterft met hiv wordt niet alleen bepaald door waar je wieg staat of in welk land je woont. Ongelijkheid raakt ook meisjes en vrouwen, die een veel hoger risico op een hiv-infectie hebben dan mannen. Wist je dat in Sub-Sahara-Afrika maar liefst 63 procent van alle hiv-infecties plaatsvindt onder deze groep?

Ook kinderen met hiv betalen de prijs van ongelijkheid. Vooral als het gaat om toegang tot levensreddende medicijnen. In 2020 was slechts de helft van alle kinderen met hiv onder behandeling, tegenover 74 procent van alle volwassenen met hiv. Ik krijg daar een knoop van in mijn maag. En dan heb ik het nog niet eens over armoede en gebrek aan scholing. Zoiets eenvoudigs als het niet kunnen betalen van een buskaartje kan er al voor zorgen dat een zwangere vrouw de juiste verloskundige zorg mist. Hierdoor mist ze ook de standaard-hiv-screening en kan ze niet voorkomen dat ze het virus overdraagt op haar baby. Dat is onaanvaardbaar.

Epidemieën leggen een vergrootglas op ongelijkheid en onrecht in de wereld. Maar ze brengen ook het beste in ons naar boven: vindingrijkheid, veerkracht en moed. Laten we ons daar samen op richten. We kunnen aids niet stoppen in slechts één land of op één continent. We kunnen aids alleen overál stoppen. Of we herinnerd zullen worden als mensen die aids hebben gestopt of die aids hádden kunnen stoppen – als winnaars of verliezers – dat is aan ons.

Foto: UNAIDS