Wat als het virus één van mijn dierbaren treft? Hoe lang duurt het voor er een goede behandeling of een vaccin is? Gedachtes die toen door je hoofd schoten zijn er nu weer, vanwege een nieuw virus.
Inmiddels zijn we bijna 40 jaar verder in de aidsbestrijding. We zijn ver gekomen: er bestaan medicijnen waardoor je met hiv lang en gezond kunt leven en het virus niet kunt overdragen. Toch sterft elke 40 seconden ergens ter wereld nog iemand aan aids, en zoeken we nog steeds naar een hiv-vaccin.
Als Aidsfonds zien we hoeveel overeenkomsten er zijn tussen de twee epidemieën. Dat betekent ook dat we belangrijke lessen kunnen trekken uit de aidsbestrijding voor het coronavirus én toekomstige epidemieën. We zetten 6 parallellen op een rij.
Covid-19 ‘een plaag’ of een ‘Chinese’ ziekte noemen is niet productief en stigmatiseert mensen. We hebben in Nederland en internationaal al voorbeelden van racisme en xenofobie gezien door de manier waarop aan de ziekte betekenis werd gegeven.
Aids werd in de jaren 80 geïntroduceerd als ‘homokanker’. Een schadelijke en stigmatiserende benaming.
Stigma gaat eensgezindheid tegen, en we weten van de hiv-bestrijding dat dat verspreiding van het virus in de hand werkt.
Dit virus treft iedereen. En mensen zijn meer dan hun ziekte.
Hiv kan iedereen treffen: arm en rijk, zwart en wit. Toch zien we dat door ongelijkheid de ene groep harder wordt geraakt dan de andere, doordat deze geen of slechte toegang heeft tot zorg. In de VS worden zwarte Amerikanen harder getroffen door hiv en aids, en dat geldt nu ook voor het coronavirus.
In veel Afrikaanse landen waar we actief zijn is armoede de grootste blokkade voor toegang tot zorg, gevolgd door genderongelijkheid en discriminatie.
We hebben wereldwijd zorg nodig waarin medewerkers zijn getraind iedereen te helpen, ongeacht je achtergrond. En we hebben zorg nodig waarin gezondheid voor niemand een financiele strop kan worden.
Dat is nu belangrijk in de coronacrisis, maar ook daarna om de hiv-epidemie en elke andere gezondheidscrisis het hoofd te kunnen bieden.
Minderheden als lhbt-ers, sekswerkers en drugsgebruikers worden wereldwijd harder geraakt door de hiv-epidemie, doordat ze worden gecriminaliseerd en uitgesloten van preventie, tests en zorg. Voor Covid-19 zal nu precies hetzelfde gelden.
Als Aidsfonds werken we samen met de mensen om wie het gaat. Zo kunnen we zorgen we dat levensreddende informatie en zorg deze groepen bereikt. Veel van onze lokale partnerorganisaties zetten hun bestaande infrastructuur ook in om voorlichting te geven over het nieuwe coronavirus. Zij weten wat het beste werkt voor hun gemeenschap en hebben daar de juiste ingangen voor.
Wees als overheid open over de status van de epidemie en preventiemogelijkheden. Werk samen met sleutelfiguren binnen gemeenschappen om die informatie iedereen te laten bereiken.
Dat is wat we geleerd hebben van de aidsbestrijding: mensen goed informeren en zelf keuzes laten maken is succesvoller dan maatregelen opleggen. Openheid wekt vertrouwen, zeker als informatie via personen uit de eigen gemeenschap gedeeld wordt.
In een aantal landen treedt de overheid hard en soms gewelddadig op tegen hun burgers in reactie op de coronacrisis. Zo meldde onze partner in Oeganda een inval bij hun opvang voor lhbt-jongeren, waarbij 22 mensen gewelddadig werden gearresteerd onder het mom van coronamaatregelen. De hiv-bestrijding leert dat succes alleen mogelijk is met respect voor mensen en hun rechten.
Kunstmatig hoge prijzen staan gelijke toegang tot medicatie in de weg, en voor het beschermen van onderzoeksdata is geen plaats in een crisis.
Nog steeds steunt Aidsfonds wereldwijd activisten die zich hard maken voor bijvoorbeeld eerlijke prijzen voor hiv-medicatie.
We zijn dan ook blij dat Nederland het initiatief voor een Covid-19-pool steunt. Daarin moeten kennis, data en technieken met betrekking tot het coronavirus gedeeld worden tussen landen en instellingen.
De coronacrisis treft ook de miljoenen mensen die leven met hiv wereldwijd. Samen met onze lokale partnerorganisaties werken we aan manieren om de zorg voor mensen met hiv zoveel mogelijk door te laten gaan. Juist nu.
