Ontwikkelingssamenwerking is de enige post waarop het kabinet in coronatijden bezuinigt, ondanks de belofte om dat niet te doen. Dat mensen in de armste landen deze extra rekening gepresenteerd krijgen, is beschamend, betogen we samen met 25 andere goede doelen.
Het zijn barre tijden; wat in april dit jaar nog voer was voor speculatie, is nu realiteit: een tweede coronagolf. Opnieuw zijn er lockdowns, bedrijven staat het water aan de lippen, theaters en cafés zijn dicht om nog maar te zwijgen over de grote druk op de gezondheidszorg.
Verlichting is er ook. Regeringen van EU-lidstaten stellen ongekende economische steunpakketten beschikbaar: in de afgelopen maanden heeft de Europese Commissie in totaal zo’n 3.300 miljard (3,3 biljoen) euro goedgekeurd aan staatssteun van lidstaten aan bedrijven. Adviesbureau McKinsey becijferde dat dit neerkomt op ongeveer dertig keer de huidige waarde van het Marshallplan. Dit komt bovenop het steunpakket van 750 miljard euro van de Commissie zelf.
Iets meer dan één promille (4,7 miljard euro) hiervan is beschikbaar gesteld voor Sub-Sahara Afrika. Het geeft te denken, want op het gebied van de wereldwijde armoedebestrijding zijn de gevolgen van de coronacrisis dramatisch.
Volgens de Wereldbank zullen er alleen al dit jaar als gevolg van de crisis 88 tot 115 miljoen mensen in extreme armoede vervallen (Poverty and Shared Prosperity 2020). In 2021 kunnen daar nog eens tientallen miljoenen mensen bij komen, levend op de armoedegrens van 1,90 dollar per dag. Was het met het doel om armoede uit de wereld te bannen in 2030 sowieso al ‘erop of eronder’, de huidige situatie maakt de historische opgave moeilijker dan ooit tevoren.
En wat geldt voor dit eerste doel van de Sustainable Development Goals (Duurzame Ontwikkelingsdoelen) geldt ook voor de andere doelen. Sterker nog, het hele project is in gevaar door corona. Het Internationaal Monetair Fonds waarschuwde eerder al voor een verloren decennium.
Dat raakt ons in het Westen, want of het nu gaat om de strijd tegen klimaatverandering, het tegengaan van milieudegradatie en ongelijkheid wereldwijd of het aanpakken van oorzaken van conflict, de Duurzame Ontwikkelingsdoelen zijn allemaal in ons eigenbelang. Maar het treft vooral de bevolking van het continent Afrika. Niet alleen zijn als gevolg van covid-19 inkomens massaal weggevallen, ook de toegang tot zorg is sterk afgenomen, evenals de beschikbaarheid van medicijnen, waaronder hiv/aidsremmers. Toegang tot anticonceptie is enorm verslechterd, resulterend in een schrikbarende stijging van het aantal tienerzwangerschappen.
In antwoord op schriftelijke Kamervragen liet de regering weten dat het gebrek aan toegang tot zorg naar verwachting kan resulteren in 60 procent meer moedersterfte en 41 procent meer kindersterfte in lage- en middeninkomenslanden; duizelingwekkende percentages.
We zien dat zich stille rampen voltrekken, zoals 120 miljoen meisjes in Afrika die als gevolg van lockdowns noodgedwongen thuis zitten, 13 miljoen kindhuwelijken méér die als gevolg van de crisis niet kunnen worden voorkomen voor 2030. Veel kinderen zullen nooit meer een schoollokaal van binnen zien. We zien dat beperkende maatregelen hand in hand gaan met (fysieke) inperking van fundamentele vrijheden in tal van landen en dat stemmen en organisaties die zich verheffen tegen ongelijkheid worden onderdrukt.
Dit alles rechtvaardigt juist méér inspanningen om schooluitval te voorkomen, honger tegen te gaan, seksuele en reproductieve zorg op peil te houden en mensenrechtenorganisaties te steunen. Maar in plaats daarvan bezuinigt het kabinet eenvoudigweg op ontwikkelingssamenwerking. Terwijl de Adviesraad Internationale Vraagstukken, de belangrijkste raadgever van de regering in dezen, al in een vroeg stadium van de coronacrisis adviseerde om dat nou juist in geen geval te doen, gelet op de catastrofale wereldwijde gevolgen van covid-19.
Het kabinet heeft zeven weken op dat advies gestudeerd om uiteindelijk te beloven het budget te zullen ‘stabiliseren’, althans voor dit jaar. Deze belofte wordt met de huidige op Prinsjesdag gepresenteerde begroting, in weerwil ook van uitspraken van minister van Financiën Wopke Hoekstra dat dit geen tijden zijn om te snijden in de overheidsuitgaven, gebroken.
Voor zaken als voedselzekerheid, klimaat, gezondheidszorg, veiligheid en rechtsorde in lage inkomenslanden is in totaal ruim 100 miljoen euro minder beschikbaar. Het is alsof het Kabinet-Rutte III tegen gezinnen bezuiden de Sahara bovenop hun verlies van een dagelijks inkomen, dagelijks brood en vrijheid zegt: kom op mensen, de broekriem aanhalen.
Kabinet, houd je gewoon aan je woord en bezuinig niet op ontwikkelingssamenwerking.
Dit stuk verscheen eerder in de Volkskrant en werd ondertekend door Aflatoun, Aidsfonds, Amref Flying Doctors, CARE Nederland, CHOICE for Youth and Sexuality, COC Nederland, Cordaid, Dance4Life, Defence for Children - ECPAT, Edukans, Hivos, ICCO, Liliane Fonds, Mercy Corps, Oxfam Novib, Partos, Plan International Nederland, Rutgers, Save the Children, Simavi, SOS Kinderdorpen, Tear, Terre des Hommes, Warchild, Wemos en ZOA
Jij kunt nu helpen met een donatie. Daarmee zorgen we dat de mensen die nu dubbel zo hard getroffen worden, zorg, medicijnen en voedsel krijgen. En beschermen we de rechten van kwetsbare mensen.
