Een wereld zonder hiv en aids. Om dat te bereiken, is er veel wetenschappelijk onderzoek nodig. We zijn dan ook heel blij dat we, dankzij de steun van donateurs, zes nieuwe spannende wetenschappelijke projecten kunnen financieren.
De uitgekozen projecten zouden wel eens voor een doorbraak kunnen zorgen. Het gaat namelijk om projecten die door middel van onderzoek gaan onderbouwen of vernieuwende aanpakken voor preventie, behandeling, zorg en genezing werken. In totaal is er € 448.311 toegekend.
Dit zijn de zes onderzoeken die van start gaan:
Bij de meeste mensen met hiv is het afweersysteem niet in staat om het virus onder controle te houden zonder hiv-remmende medicijnen te slikken. De specifieke afweercellen die het hiv-virus moeten tegengaan, T cellen, blijken te verzwakt om hun werk te doen. Dr. Fernanda Pascutti van Sanquin Research onderzoekt of deze afweercellen hersteld kunnen worden door bepaalde ‘sensoren’ van deze cellen te prikkelen. Ze gebruikt hiervoor aanknopingspunten uit kankeronderzoek. Het afweersysteem zou dan zelf de hiv-infectie kunnen onderdrukken.
Beleidsmedewerker Marein de Jong: “Dit project is geselecteerd omdat de onderzoekster kennis uit een andere medische hoek meeneemt en inbrengt in het hiv-onderzoeksveld. Een prachtige nieuwe insteek.”
Een geneesmiddel voor hiv. Nu nog een droom, maar er wordt steeds meer onderzoek naar gedaan. Dr. Thijs van Montfort, werkzaam bij het AMC Amsterdam, heeft een nieuwe manier bedacht om hiv-geïnfecteerde cellen te vernietigen.
Hiv kan cellen infecteren zonder dat hiv actief wordt. Deze cellen met ‘slapend’ hiv verstoppen zich ergens in het lichaam en kunnen na jaren ineens weer actief worden. Als we hiv willen genezen, moeten we dus ook hiv in deze cellen zien uit te schakelen. Met de huidige medicijnen lukt dat niet, die voorkomen alleen infectie van nieuwe cellen. Onlangs is er echter een natuurlijk eiwit ontdekt dat wel hiv in de slapende cellen activeert. Bij dit project probeert Dr. Van Montfort dit eiwit na te maken, met als doel alle inactieve hiv-cellen bij patiënten te vernietigen. Als dat lukt, komt genezing een stuk dichterbij.
De Jong: “Dit project is gekozen omdat dit onderzoek een geheel nieuwe benadering van hiv-genezing kan betekenen.”
Ook dr. Atze Das van het AMC Amsterdam houdt zich bezig met onderzoek naar genezing van hiv. De huidige hiv-remmers onderdrukken het virus meestal zeer goed. De patiënten moeten deze middelen echter wel de rest van hun leven innemen, omdat het virus niet volledig uit het lichaam verdwijnt. Dr. Das wil een nieuwe therapie toepassen, die het virus geheel verwijdert of permanent inactiveert. Dat zal dan resulteren in genezing. Hij gebruikt hiervoor een systeem dat het mogelijk maakt hiv uit het DNA te knippen.
De Jong: “Het gebruik van CRISPR-Cas (knippen in DNA) voor allerlei toepassingen gaat razendsnel. Deze techniek is ook veelbelovend voor gezingsonderzoek van hiv.”
Lang niet alle hiv-geïnfecteerden in ons land weten dat ze geïnfecteerd zijn. Deze mensen kunnen het virus ongemerkt verspreiden en komen meestal zelf pas laat in zorg. Dat is niet goed voor hun gezondheid én niet voor het tegengaan van de epidemie. Het is dus belangrijk dat deze mensen zich laten testen. Dr. op den Coul van het RIVM richt zich vooral op het vinden van één bepaalde risicogroep: homomannen met een etnische achtergrond. Ze schakelt hiervoor gelijkgestemden in. Die kunnen via hun eigen sociale contacten andere etnische homomannen aanspreken en gratis een orale hiv-test aanbieden. Onderzocht wordt of er zo meer hiv-infecties opgespoord worden. Dit project wordt uitgevoerd in samenwerking met o.a. Soa Aids Nederland, de GGD Amsterdam en GGD Rotterdam.
De Jong: “Een vernieuwende manier om een moeilijk te bereiken groep aan te sporen zich te laten testen.”
Een hiv-infectie is heel moeilijk te genezen omdat hiv heel slim is. Het virus verstopt zich namelijk in bepaalde slapende cellen. Als een patiënt met hiv-medicatie stopt, worden deze slapende cellen actief en verspreidt het virus zich weer door het lichaam. Om hiv nog beter te behandelen en op termijn te genezen, is het dus belangrijk om te weten in welke cellen en waar in het lichaam de hiv-cellen zich verstoppen. Dr. Wensing van het UMC Utrecht onderzoekt een unieke techniek die dat beter kan meten. Ze bekijkt of die techniek afdoende werkt, zodat er nog meer inzicht komt in waar het virus zich exact bevindt.
De Jong: “We steunen dit project omdat deze techniek bijzonder waardevol kan zijn, als blijkt dat het werkt.”
Anuskanker is een toenemend probleem bij hiv-positieve mannen die seks hebben met mannen. Daarom worden al deze mannen nu gescreend op de voorstadia van anuskanker met behulp van een bewerkelijk, kostbaar en voor de patiënt belastend onderzoek. Omdat niet alle mannen met het voorstadia van deze kankervorm ook daadwerkelijk anuskanker ontwikkelen, wil Dr. Richel van het AMC Amsterdam een nieuwe screeningsmethode ontwikkelen. Met deze methode kunnen artsen op basis van DNA-veranderingen onderscheid maken tussen patiënten met een hoge kans en patiënten met een lage kans op het ontwikkelen van die ziekte. Hierdoor zou voor een gedeelte van de groep verder (belastend) onderzoek achterwege gelaten kunnen worden.
De Jong: “Dit project kan een grote impact hebben! Als het succesvolle resultaten brengt, dan bespaart het veel mensen een zeer belastend onderzoek.”
