Het Koninkrijk van eSwatini, voorheen Swaziland, zet de toon in Zuidelijk Afrika met een bijzonder effectieve aanpak van de hiv-epidemie. Onderzoeksresultaten van het Nederlandse project MaxART, opgestart door Aidsfonds, zijn vandaag op de wereld aids conferentie AIDS2018 gepresenteerd als een van de belangrijkste nieuwe inzichten uit Zuidelijk Afrika. MaxART heeft een belangrijke rol gehad in het verminderen van het aantal nieuwe hiv-infecties in eSwatini (Swaziland), sinds 2011 is dat bijna gehalveerd (44%). Het aantal mensen op behandeling is verdubbeld.
Door zo veel mogelijk mensen te testen en zo nodig direct te behandelen werd er een doorbraak gerealiseerd in het voorkomen van hiv-infecties. De opvallende cijfers bewijzen voor het eerst dat in de praktijk uitgebreid testen en direct behandelen van mensen met hiv leidt tot minder hiv-infecties. Bovendien is bewezen dat deze aanpak ook voor een ontwikkelingsland betaalbaar is. MaxART is een project geïnitieerd door Aidsfonds en gerealiseerd samen met de Clinton Health Access Initiative (CHAI), mogelijk gemaakt dankzij een schenking uit het Droomfonds van de Nationale PostcodeLoterij.
Sibongile Ndlela Simelane, Minister van gezondheid van eSwatini (voormalig Swaziland), met Louise van Deth, directeur van Aidsfonds
In 2011 had maar liefst een derde van de totale bevolking van het eSwatini( Swaziland ) hiv. Daarmee was het land in Zuidelijk Afrika het zwaarst getroffen door de epidemie. In die tijd werd een hiv-infectie pas behandeld als de weerstand al was afgenomen. Het was zelfs onethisch om met een behandeling te beginnen zolang iemand met hiv nog gezond was. En er werd zeer getwijfeld of vroege behandeling door overheden te financieren was.
Na de eerste signalen dat vroegtijdige behandeling ervoor zorgt dat mensen met hiv het virus niet meer kunnen overdragen, startten Aidsfonds en het Clinton Health Access Initiative, met steun van de Nationale Postcode Loterij, het baanbrekend project. Met volledige medewerking van de nationale overheid werd gestart met zoveel mogelijk mensen testen op hiv en direct behandelen met hiv-remmers.
“De aanpak die wij er geïntroduceerd hebben en met veel partners hebben uitgevoerd is tweeledig: de bestaande hiv-voorzieningen verbeteren en letterlijk naar de mensen toebrengen én de mensen overtuigen om die voorzieningen ook te gebruiken. Dat kon alleen door vanuit de gemeenschappen zelf te werken. Eerst de dorpshoofden motiveren, daarna het hele dorp, eerst de vrouwen om daarna juist ook de mannen en de jongeren te kunnen bereiken. Die intensieve lokale betrokkenheid is de kern van ons succes.”
Louise van Deth, directeur Aidsfonds
MaxART heeft honderden verpleegkundigen getraind, 14 zorginstellingen ingericht op het vroeg behandelen van hiv, tientallen ondersteuningsgroepen voor mensen met hiv versterkt en honderden vrijwilligers aan het werk gezet om zoveel mogelijk mensen te bereiken.
De unieke samenwerking van internationale wetenschappers en hulporganisaties, lokale overheden en bestaande zorginstellingen en van mensen met hiv in eSwatini (Swaziland) was zo succesvol dat het is omgezet in nationaal beleid. In het land met het hoogste percentage mensen die leven met hiv, gaat de nationale overheid van eSwatini nu overtuigd voor het einde van aids, voor nul nieuwe hiv-infecties in 2022.
“eSwatini wil het einde van de aidsepidemie. Ik ben ervan overtuigd dat het met deze aanpak en met de steun van onze partners ook echt mogelijk is.”
Sibongile Ndlela Simelane, Minister van gezondheid van eSwatini (Swaziland)
Met MaxART is voor het eerst, in een land met beperkte voorzieningen, aangetoond dat testen op grote schaal en vroeg behandelen met hiv-remmers kan leiden tot het einde van de hiv-epidemie.
Het wetenschappelijk onderzoek, dat het project van 2014 tot 2017 heeft uitgevoerd, komt met bijzonder hoopgevende bevindingen. 86% van de mensen die een hiv-behandeling starten, blijven deze volhouden.
Wanneer mensen met hiv vroeg behandeld worden en therapietrouw zijn, wordt hiv in hun bloed onderdrukt zodat zij zelf gezond blijven en het virus niet meer doorgegeven. Bij 79% van de vroeg behandelde mensen is dat vastgesteld. Dit is de sleutel om de hiv-epidemie te stoppen.
Tegelijkertijd toont het onderzoek aan dat vroeg behandelen betaalbaar blijft, ook voor een ontwikkelingsland. Vroeg behandelen of volgens de standaardprocedure pas later beginnen met een behandeling, op jaarbasis zijn de kosten per patiënt hetzelfde. Op lange termijn is er wel een groot voordeel. Omdat het aantal nieuwe hiv-infecties daalt en mensen met hiv gezond en actief blijven, is het een zinvolle investering in de toekomst van een land.
eSwatini (Swaziland) is daarom door de Wereldgezondheidsorganisatie WHO aangemerkt als het voorbeeld voor de rest van Zuidelijk Afrika.
